חומש בית יהודה בראשית ו

בראשית שמות ויקרא במדבר דברים - יהושע שופטים שמואל מלכים ישעיהו ירמיהו יחזקאל תרי עשר - תהילים משלי איוב חמש מגילות דניאל עו"נ דה"י

בראשית פרק א ב ג ד ה ו ז ח ט י יא יב יג יד טו טז יז יח יט כ כא כב כג כד כה כו כז כח כט ל לא לב לג לד לה לו לז לח לט מ מא מב מג מד מה מו מז מח מט נ

(טייטש יהואש בראשית פרק ו)

פרשת בראשית

א. ^[1] און עס איז געווען די מענטשן האָבן זיך אָנגהויבן מערן אויף דער ערד, און עס צו זיי געבאָרן געוואָרן טעכטער.
ב. און די קינדער פון די האַרן און פון די שופטים האָבן געזען די טעכטער פון די מענטשן, זיי זענען שיין, האָבן זיי פאר זיך גענומען ווייבער פון וואָס זיי האָבן זיך אויסדערוויילט.
ג. האָט ג-אָט געזאָגט עס וועט נישט צאַנקען (=קריגן) מיין ווילן אין מיר וועגן דעם מענטשן אַ לאַנגע צייט, ווייל ער איז נאָר פלייש, וועלן זיין זיינע טעג הונדערט מיט צוואַנציק יאָר.
ד. די ריזן זענען געווען אין לאַנד אין דער צייט און אויך נאָך דעם, וואָס זיי זענען געקומען די קינדער פון די האַרן צו די טעכטער פון מענטשן, און זיי האָבן געבאָרן אַזעלכע ריזן ווי זיי זענען, דאָס זענען די גבורים וואָס זיי זענען פון אייביק אַזעלכע לייט וואָס זיי זענען באַשיידט געוואָרן מיט זייערע נעמען. (פ)

ה. און ג-אָט האָט געזען, עס מערט זיך דאָס שלעכט פון די מענטשן אויף דער וועלט, און אַלע געדאַנקען און באַטראַכטונג פון זיין האַרץ איז נאָר שלעכט צו טאָן אַלע טעג.
ו. האָט ג-אָט זיך געטרייסט וואָס ער האָט באַשאַפן דעם מענטש אויף דער ערד, און ג-אָט האָט געטרויערט אין הארץ. (געטרויערט כביכול אויף דעם וואָס מעשה ידיו וועלן פאַרלוירן ווערן).
ז. האָט ג-אָט געזאָגט: אַלע מענטשן וואָס איך האָב באַשאַפן וועל איך אָפגעמעקן פון דער ערד, פון מענטשן, ביז בהמות, ביז דער ווידמענונג און ביז די עופות וואָס אונטער דעם הימל, (וועל איך אָפמעקן פון דער ערד). וואָרום איך האב זיך באַראָטן^[2] וואָס איך האָב זיי באַשאַפן.
ח. און נח האָט געפונען לייטזעליקייט אין די אויגן פון ג-אָט. (פ)

פרשת נח

ט. דאָס זענען די קינדער פון נח, נח איז געווען אַ גאַנצער פרומער מאַן, אין זיין דור.
'י. און נח האָט געבאָרן דריי קינדער, שם און חם און יפת.
יא. און דער ערד איז פאַרדאָרבן געוואָרן פאַר ג-אָט, און דער ערד איז פול געוואָרן מיט רויב (זיי האָבן איינער דעם אַנדערן גע'גזל'ט).
יב. האָט ג-אָט געזען די (לייט וואָס זענען אויף דער) ערד, אַז עס איז פאַרדאָרבן געוואָרן, וואָרום אַלע לייבער האָבן פאַרדאָרבן זייער וועג אויף דער ערד.
יג. האָט ג-אָט געזאָגט צו נח: דער סוף פון אַלע לייבער איז פאַר מיר געקומען, וואָרום די ערד איז פול געוואָרן מיט רויב פון זיי, און איך וועל זיי פאַרדאָרבן פון דער ערד (אָדער: איך וועל זיי פאַרדאָרבן מיט דער ערד).
יד. מאַך צו דיר אַ קאַסטן פון פּימסנהאָלץ, קאמערן זאָלסטו מאַכן אין דער תיבה צו איטלעכער בהמה באַזונדער, און צו איטלעכן מין חיה באַזונדער, און די זאָלסט זיי אַרומקלעפּן פון אינעווייניק און פון אויסנווייניק מיט פּעך.
טו. און אזוי זאָלסטו מאַכן, דריי הונדערט איילן זאָל זיין די לענג פון דער תיבה, פופציק איילן זאָל זיין איר ברייט, און דרייסיק איילן זאָל זיין איר הייך.
טז. אַ פענצטער זאָלסטו מאַכן צו דער תיבה (און א טייל זאָגן אַז דאָס איז אַזוי אַן אבן טוב וואָס האָט זיי געלאָכטן) און ביז צו איין אייל זאָלסטו זי פאַרלענדן^[3] (פון אויבן די דעק פון דער תיבה זאָל זיין איטלעכס מאָל שמעלער, ביז עס זאָל פון אויבן נאָר ברייט זיין איין אייל) און די טיר פון דער תיבה זאָלסטו מאַכן אין דער זייט (אָבער נישט פון אויבן כּדי דאָס וואַסער זאָל נישט אַריין), אונטערשטע קאמערן, אַנדערע קאמערן, און דריטע קאמערן זאָלסטו אין איר מאַכן (עס זאָל דרינען זיין דרייערליי חדרים איינס איבער דעם אַנדערן, די אייבערשטע חדרים פאַר מענטשן וועגן, די מיטלסטע פאַר בהמות וועגן, און די אונטערשטע פאַר מיסט וועגן).
יז. און איך וועל ברענגען אַ מבול אויף דער ערד צו פאַרדאָרבן אַלע לעבעדיקע באַשאַפענישן אונטער דעם הימל, אַלץ וואָס אויף דער ערד זאָל פאַרגיין (=אויסגיין).
יח. איך וועל באַשטעטיקן מיין ברית מיט דיר, און דו זאָלסט קומען אין דער תיבה, דו מיט דיינע זין, און דיין ווייב מיט די ווייבער פון דיינע זין, מיט דיר.
יט. און פון וואָס עס לעבט פון אַלע לייבער, פון איטלעכס מין זאָלסטו צוויי ברענגען אין דער תיבה, זיי זאלן בלייבן לעבן מיט דיר, צוויי זאָלן זיין אַ זכר מיט אַ נקבה.
כ. פון די עופות צו זייער מין און פון די בהמות צו זייער מין, פון אַלע ווידמענונגען פון דער ערד צו זייער מין, צוויי פון איטלעכן מין זאָלן קומען צו דיר זיי זאָלן לעבן בלייבן.
כא. און דו זאָלסט נעמען צו דיר פון איטלעכן עסנוואַרג וואָס ווערט געגעסן, און דו זאָלסט דאָס צו דיר איינזאַמלען, און דאָס זאָל זיין צו דיר און צו זיי צו עסן.
כב. און נח האָט געטאָן (ער האָט געבויט די תיבה) אַזוי ווי ג-אָט האָט אים געבעטן, אַזוי האָט ער געטאָן.

הערות שוליים

1. די ווערטער וואס זיינען אין אזעלכע (קלאמערן), דאס איז די ווערטער פון חומש בית יהודה, נאר ווייל זיי זיינען נישט דער טייטש פון די ווערטער, נאר זיי זיינען צוגעלייגט אויף דעם פסוק כדי מבאר צו זיין דעם פסוק, דעריבער איך האב זיי אריינגעלייט אין ( ). און אזעלכע (= קלאמערן), איך האב אריינגעלייגט מבאר צו זיין א פאר ווערטער.
2. וואָרום איך האב זיך באַראָטן וואָס איך האָב זיי באַשאַפן: דער טייטש פון באראטן איז עצה געבן, און אין פסוק שטייט כי נחמתי, און דער בית יהודה אליין טייטשט אין פסוק ו' אויף די ווערטער וינחם ה' כי עשה את האדם – האָט ג-אָט זיך געטרייסט וואָס ער האָט באַשאַפן, און לכאורה אויך דא ער האט געדארפט טייטשן וואָרום איך האב געטרייסט, אבער זיין מקור אין רש"י אויף אונזער פסוק וואס ער טייטשט כי נחמתי כי עשיתים – חשבתי מה לעשות על אשר עשיתים, נישט ווי ער איז מסביר אין פסוק ו' צו דעם ערשטן פירוש זיינע עיי"ש, און דאס מיינט ער אז גאט האט באראטן מיט זיך, דהיינו האט געטארכט צו זיך, פארוואס איך האב זיי באשאפן.
3. אין פסוק שטייט "תכלנה" און אין לשון הקודש עס איז דאָ צוויי באַדייטונגען : א. אויסענדיקן. צום ביישפּיל אויסענדיקן די אַרבעט. ב. פאַרלענדן. צום ביישפיל פאַרלענדן די שונאים. און אין אונזער פסוק אַ וודאי דער פשט איז אויסענדיקן די דאַך אויבן מיט איין אייל ברייט. און נישט פארלענדן. קען זיין אַז אין דער צייט פון בית יהודה האָט מען גענוצט פאַרלענדן ווי אויסענדיקן