| שרייב אָן גרייזן |
| שרייבּ אָן גרייזן |
| מחבר: | מאַקס וויינרייך |
|---|
| אויסגאַבע: | ווילנע, 1926 |
|---|
| פאַרלאַג: | יעקב שאַבאַד |
|---|
| סקאַנירטע ווערסיע אין Internet Archive: | nybc211528 |
|---|
| די צאָל זייטן: | 63 |
|---|
| אַלע בענד: |
|---|
|
|
׳ויסגאַבּע B: פאַרן פּוילישן דיאַלעקט
שרייבּ אָן גרייזן
אַ האַנטבּיכל פאַר אַלע וואָס ווילן ריכטיק
אויסלייגן יידיש און ספּעציעל די העבּרעאישע
עלעמענטן אין דער יידישער שפּראַך
צונויפגעשטעלט פון
ד״ר מאַקס וויינרייך
אַרויסגעבּער: יעקב שאַבּאַד
ווילנע 1926
↤ 2
Copyright 1926 by J. Shabad
"SZRAJB ON GRAJZN"
poradnik ortograficzny
d-ra M. M. WEINREICHA
Wilno 1926.
Druk. Sp. Wytw., Gdańska 3.
↤ 3
בּאַגרינדונג
1. דער צוועק פון דעם האַנטבּיכל איז אַ ריין פּראַקטישער. עס וויל ניט ווייזן קיין נייע וועגן אין דער אָרטאָגראַפיע, נאָר אויסלערנען שרייבּן ווי ס׳געהער צו זיין לויט די כּללים, וואָס זיינען אָנגענומען בּיי היינטיקן טאָג אין אַלע יידישע שולן, בּיים גרעסטן טייל בּוכדרוקער, בּיי אַ גרויסן טייל צייטונגען און אין פּריוואַטן געבּרויך פון דער אינטעליגענץ. אין די פאָרמולירונגען האָבּ איך זיך געלאָזט פירן איבּערהויפּט פון מיין אייגענער פּראַקטיק.
2. דער איצטיקער יידישער אויסלייג איז בּעצם זייער אַ פּשוטער. די גרויסע שוועריקייט נעמט זיך נאָר פון דעם, וואָס פאַר אַ וויכטיקן בּאַשטאַנדטייל פון דער שפּראַך, פאַר די ווערטער פון העבּרעאישן אָפּשטאַם, ניצן מיר נאָך בּיז היינט דעם העבּרעאישן אויסלייג. עס גילטן, הייסט עס, אין אונזער אָרטאָגראַפיע צוויי בּאַזונדערע פּרינציפּן: בּיים שרייבּן די ניט⸗העבּרעאישע עלעמענטן לאָזן מיר זיך פירן כּמעט דורכאויס פון דער אויסשפּראַך (פאָנעטישער פּרינציפּ); צו די אַזוי גערופענע „העבּראַאיזמען” גייען מיר צו, פאַרקערט, מיט אַ ריין היסטאָרישער מאָס: מיר שרייבּן ניט לויט דער אויסשפּראַך, נאָר ווייל אַזאַ שרייבּונג איז אונז געבּליבּן בּירושה פון אַמאָל. ממילא מוז מען די צוויי בּאַזונדערע אויסלייג⸗שיטות בּאַנעמען יעדערע אויף איר בּאַזונדער ↰ 4 שטייגערן פאַר די ניט⸗העבּרעאישע עלעמענטן שטעלן מיר אויף כּללים, פאַר די העבּרעאישע מוז מען געדענקען ווערטער.
3. אַ פּשוט העבּרעאיש ווערטערבּוך, אָדער אַפילו אַ ספּעציעלע רשימה פון די העבּרעאישע ווערטער אין יידיש, קען אָבּער ניט דינען פאַר קיין אָרטאָגראַפיש הילפסמיטל; ווייל פון וואַנען קען דער זוכנדיקער וויסן, אַז awle דאַרף עד זוכן אונטער ע און ניט אונטער א, efšor אונטער א און ניט אונטער ע, srajfe אונטער ש און ניט אונטער ס, kojdem אונטער ק און ניט אונטער כּ? שוין אָפּגערעדט פון ווערטער ווי krišme, mercešem, munešach, וואָס האָבּן אינגאַנצן געבּיטן זייער אויסשפּראַך לגבּי העבּרעאיש. עס איז קלאָר, אַז אַ ממשותדיק הילפסמיטל קען זיין בּלויז אַזאַ אָרטאָגראַפיש ווערטערבּוך, וואָס שטעלט אויף די ווערטער אין אָן אַלף⸗בּית לויט דער יידישער אויסשפּראַך.
4. מען וואָלט געקענט גיין אויך מיט דעם גאַנג, אַז מען זאָל די ווערטער שרייבּן פריער פאָנעטיש (סרייפע, עפשער, אַוולע) און לעבּן דעם אַוועקשטעלן די אָנגענומענע שרייבּונג, אָבּער די היינטיקע פּעדאַגאָגישע פּסיכאָלאָגיע האָט אויסגעפונען, אַז דאָס אויסלערנען זיך קאָרעקט שרייבּן איז געבּויט איבּערהויפּט אויף בּאַשאַפן ריכטיקע זע⸗איינדרוקן. וואָלטן מיר פאַרן תּלמיד אַוועקגעשטעלט אַזעלכע שורות, ווי
וואָלט דאָס שפּעטער, ווען ער וואָלט זיך געפּרואווט דערמאָנען דעם אויסלייג פון srajfe, געבּראַכט צו אַ גרויסן פּלאָנטער. פאַר זיינע אויגן וואָלטן אויפגעשטאַנען צוויי גאַנץ גלייכע וויזועלע בּילדער, סרייפע און שרפה, און ער וואָלט ניט געוואוסט וואָסערס צו נעמען; עס ↰ 5 וואָלטן אויך נאָך מעגלעך געוואָרן צווישנקאָמבּינאַציעס, ווי מיר טרעפן זיי בּיי „פופציקפּראָצענטיקע עמי⸗הארצים”: שרייפה, סרפה אאַז״וו.
5. דאָס איז געווען דער גרונד, פאַרוואָס איך בּין געקומען צום בּאַשלוס, אַז מען מוז אויסקלייבּן די לאַטיינישע אותיות פאַר אַ שליסל. יעמאָלט האָבּן מיר בּיידע מעלות: אי מען קען אויפשטעלן דעם סדר פון די ווערטער לויט זייער אויסשפּראַך, אי דער איינדרוק פונם שריפט⸗בּילד ווערט ניט פאַרטומלט דורך זייטיקע פאָרשטעלונגען. דערבּיי זיינען בּיי די לאַטיינישע וואָרטבּילדער ניס דורכגעפירט קיין שטרענגע פאָנעטישע פּרינציפּן; דער איינציקער פּרינציפּ איז: אונטערשפּאַרן דעם זכּרון פון תּלמיד.
6. איין שוועריקייט קומט יאָ אַרויס: „סרייפע” וואָלט געקלעקט פאַר אַלע דיאַלעקטן, ליטווישע וואָלטן דאָס געלייענט srejfe און די פּוילישע srajfe, פּונקט ווי „לייגן” בּאַטייט לויטן דיאַלעקט אי lejgn, אי lajgn. מוז מען, הייסט עס, האָבּן בּאַזונדערע אויסגאַבּעס פאַר ליטווישע און פאַר פּוילישע יידן; אָבּער דאָס איז שוין אַ פראַגע פאַרן פאַרלעגער, ניט פאַרן בּאַנוצער פון דעם בּיכל.
7, ריכטיק שרייבּן די העבּראַאיזמען קען מען זין אויסלערנען נאָר דורך דעם, וואָס מען זעט וואָס אָפטער דאָס ריכטיקע שריפטבּילד פאַר די אויגן. דעריבּער דאַרף דער תּלמיד וואָס אָפטער בּאַנוצן דאָס דאָזיקע בּיכל, בּיז וואַנען ער וועט שוין זיין אינגאַנצן זיכער און וועט זיך מער אין אים ניט נייטיקן. בּיי יעדער שריפטלעכער אַרבּעט, אויך אין קלאַס, דאַרף דער תּלמיד אַהער אַריינקוקן, און אויבּ ניט יעדערער איז אימשטאַנד זיך דאָס איינצושאַפן, זאָל כאָטש דער לערער אויף זיין טישל האָבּן אַזאַ בּיכל און ערלויבּן יעדערן צו כאַפּן אַ קוק אַריין.
↤ 6
אויסלייג⸗כּללים פאַר די ניט⸗העבּרעאישע עלעמענטן
1. מען שרייבּט ניט צוויי פונאיינע אותיות: אַלע, זוּמער, בּרענען (ניט אַללע, זוממער, בּרעננען). אויסנאַמען: א) בּשעת דער לעצטער אות פונם פאָדערטראַף איז דערזעלבּער, ווי דער ערשטער טראַף פון שורש: אייננעמען, אויססדרן, אָפּפּטרן, אויפפרעסן, פאַררייסן (ניט איינעמען, אָפּטרן אאַז״וו); בּ) בּיי אַ טייל פרעמדע פאַמיליע⸗נעמען: פרידריך שיללער.
2. קיין שטומע ע און ה שרייבּט מען ניט אינמיטן וואָרט: ליבּע (ניט ליעבּע), זון (ניט זוהן), אויך ניט אין לעצטן טראַף: טראָגן דעם לאַנגן שטעקן. בּלויז אין די הויפּטוואָרטפאָרמען און צייטוואָרטפאָרמען (ניט בּיי אַדיעקטיוון!), וואו —נג—, —נק—, —מ— און —נ— אין אויסלאָז פון שורש בּאַגעגענען זיך מיט אַ —ן פון דער ענדונג, דאַרף מען פאַרן —ן אַריינשטעלן אַ ע. אַלזאָ: שטאַנגען, געדאַנקען, בּלוּמען, טוּנען, זינגען, זינקען, נעמען, שיינען (ניט זינקן, זינקן אאַז״וו).
↤ 7
3. די ווייכקייט פון אַ קאָנסאָנאָנט ווערט אין פרעמדווערטער ניט בּאַצייכנט דורך קיין י: עקזעמפּלאַר, עוואָלוציע, נעגאַטיוו.
4. די ענדונג —יק אין בּייווערטער (אַדיעקטיוון) ווערט קיין מאָל ניט געשריבּן מיט אַ ג. אַלזאָ: וויכטיק, האַסטיק, מעכטיק. ווערט פון אַזאַ בּייוואָרט אַ הויפּטוואָרט דורך צוגעבּן דעם סופיקס —קייט, איז שרייבּט מען (לויט כּלל 1) נאָר איין ק: וויכטיקייט, האַסטיקייט, מעכטיקייט.
5. די ענדונג —עך ווערט אַלעמאָל געשריבּן מיט ע, סיי אין בּייווערטער: גליקלעך, שרעקלעך, שוואַכלעך. סיי אין פאַרקלענער⸗פאָרמען פון הויפּטווערטער: מיידלעך, בּרעקלעך, יינגלעך.
6. פאַר —נג און —נק שרייבּט מען ניט קיין יי, נאָר ע, אַלזאָ שטרענג, קרענק, ענגלאַנד.
7. ייד, יינגל אאַז״וו ווערן געשריבּן מיט צוויי יודן.
8. מענטש, בּענטשן, ווינטשן אאַז״וו ווערן געשריבּן מיט טש.
9. די. פאָדערטראַפן בּאַ—, פאַר—, אַנט— ווערן אַלעמאָל געשריבּן מיט אַ: בּאַנעמען פאַרגעסן, אַנטלויפן; אָבּער ענדגילטיק, ווייל ס׳האָט ניט צום פאָדערטראַף אַנט—, נאָר ס׳נעמט זיך פון ענד+גילטיק.
↤ 8
10. די אויבּנגעבּראַכטע כּללים זיינען אָנגענומען פון אַלעמען; אָפּטרעטן פון זיי הייסט מאַכן אַ גרייז. פאַראַן אָבּער אייניקע פראַגן פון דער אָרטאָגראַפיע, וואָס זיינען נאָך ניט ענדגילטיק בּאַשלאָסן:
א) מען מעג שרייבּן סיי רואיק, וואו פּרואוון, סיי רוּיק, וווּ, פּרוּוון (אָבּער ניט פרובן).
בּ) מען מעג שרייבּן סיי האַלז, גאַנז, פענסטער, סיי האַלדז, גאַנדז, פענצטער.
ג) די דאָזיקע פרייקייט בּלייבּט, בּיז וואַנען די קענערס וועלן זיך אַלע צוזאַמענקומען און בּאַשליסן; אָבּער זאָל יעדער איינער האָבּן אין זינען, אַז מען דאַרף זיין אויסגעהאַלטן אין איין שיטה: אַהער אָדער אַהין — ניט שרייבּן אין איין זאַץ אַזוי און אין צווייטן אַנדערש.
11. סיי צו די ניט⸗העבּרעאישע, סיי צו די העבּרעאישע עלעמענטן איז שייך די פראַגע פון אַפּאָסטראָף (׳). ער ווערט ניט געבּרויכט אויף אָפּצוטיילן ענדונגען: שיינדלס, חנהס, פּרצעס, שלום⸗עליכמס (ניט שיינדל׳ס אאַז״וו). ער ווערט ניט געבּרויכט אויף אָפּצוטיילן די העבּרעאישע בּאַשטאַנדטיילן פון וואָרט פון די ניט⸗העבּרעאישע: בּאַגנבענען, כּלבּוניק, אויסמוסרן (ניט בּאַ׳גנב׳ענען אאַז״וו.).
יאָ געבּרויכט ווערט דער אַפּאָסטראָף נאָר אויף אָפּצוטיילן צוויי בּאַזונדערע ווערטער, וואָס ↰ 9 איינס פון זיי איז געקירצט: ס׳וואַסער (=דאָס וואַסער), ס׳רעגנט (=עס רעגנט). אויך דאָ איז פאַראַן אַן אויסנאַם: צונויפגיסונגען פון אַ פּרעפּאָזיציע מיטן אַרטיקל ווערן געשריבּן אָן אַן אַפּאָסטראָף: אויפן, פונם, אונטערן, בּיים.
[די קירצונגען: ר׳האָט (=ער האָט), האָט׳ן (=האָט אים) זיינען ניט אָנגענומען אין דער ליטעראַרישער שפּראַך און קאָנען בּאַנוצט ווערן סיידן אויף איבּערצוגעבּן פּינקטלעך די אויסשפּראַך פון אַ פּוילישן יידן.]
↤ 10
אומבּאַדינגט איבּערלייענען:
š בּאַטייט ש (פּויליש sz, דייטש sch, ענגליש sh).
c בּאַטייט צ ווי אין פּויליש.
z בּאַטייט ז ווי אין פּויליש, פראָנצייז אאַז״וו.
דער לאַנגער a (ייַ) איז בּאַצייכנט דורך aa, דער לאַנגער o דורך oo; די לענג בּיי אַנדערע וואָקאַלן איז געבּליבּן ניט⸗בּאַצייכנט.
צווישן דעם האַרטן און ווייכן ל (פּויליש: l און ł) און די צוויי מינים יִ (פּויליש i און y) איז קיין אונטערשייד ניט געמאַכט.
די ענדונג or- און och- (חבר, גלח) איז געגעבּן לויט דער וואַרשעווער אויסשפּראַך.
דער פּלוראַל פון די הויפּטווערטער איז געגעבּן נאָר דאַן, ווען עס בּייט זיך די שרייבּונג נאָך חוץ דער ענדונג ⸗ים אדער ⸗ות (בּקי — בּקיאים אאַז״וו).
↤ 11
ווערטערבּוך פון העבּראַאיזמען
| אבּא
|
Abe
|
| אַחר⸗המעשה
|
acher-hamaase
|
| אַחשורוש
|
achešwajreš
|
| אַכילה
|
achile
|
| אַכלען
|
achlen
|
| אַחריות
|
achrajes
|
| אַכסניא
|
achsanje
|
| אַכזר
|
achzor
|
| אַכזריות
|
achzurijes
|
| אַדרבּא
|
aderabe
|
| עד⸗היום
|
ad-hajem
|
| אַדמה
|
adume
|
| אַפיקומן
|
afikojmen
|
| אַגב,⸗אורחא
|
agew,-orche
|
| אגודה
|
agide
|
| אַגודת⸗ישראל
|
agides-jisruel
|
| עגונה
|
agine
|
| עגמת⸗נפש
|
agmes-nejfeš
|
| אַגדה
|
agude
|
| עצה
|
ajce
|
| איכות
|
ajches
|
| עדה
|
ajde
|
| עדות
|
ajdes
|
| עגל
|
ajgl
|
↤ 12
| אימה
|
ajme
|
| עין⸗הרע
|
ajn-hore
|
| עירוב
|
ajrew
|
| עת⸗צרה
|
ajs-cure
|
| עסק
|
ajsik
|
| אבר
|
ajwor
|
| עקיבא
|
akiwe
|
| אַכּלל
|
aklal
|
| עקשן
|
akšn
|
| עקרה
|
akure
|
| על⸗חטא
|
al-chajt
|
| אַלף⸗בּית
|
alef-bajs
|
| אַלכּסנדר, אַלעקסאַנדער
|
aleksander
|
| הלמאַי
|
alemaa
|
| הלוואַי
|
alewaa
|
| עליה
|
alie
|
| עלילת⸗דם
|
aliles-dam
|
| על⸗כּל⸗פּנים
|
al-kol-punim
|
| אַלמן
|
almen
|
| אַלמנה
|
almune
|
| על⸗פּי
|
al-pi
|
| עם⸗האָרץ
|
am-hurec
|
| אַנדרוגינוס
|
androjgenes
|
| אַני⸗מאַמין
|
ani-maamin
|
| עניוות
|
aniwes
|
| הנאָה
|
anue
|
↤ 13
| אַפּיקורס
|
apikojres
|
| אַפּוטרופּס
|
apotropes
|
| אַפּשיטא
|
apšite
|
| אַפּנים
|
apunim
|
| אַרבּע⸗כּנפות
|
arbe-kanfes
|
| אַריה
|
arje
|
| אַהרון
|
arn
|
| אַסרן
|
asern
|
| עסקן
|
askn
|
| הוספה
|
asufe
|
| עשירות
|
ašires
|
| אַשכּנזיש
|
aškenaziš
|
| אַשמדאַי
|
ašmedaa
|
| אַוודאי
|
awade
|
| אַבדה
|
awajde
|
| העוויה
|
awaje
|
| עברה
|
awajre
|
| אַויר
|
awer
|
| עוולה
|
awle
|
| אברהם
|
awrum
|
| עזות,⸗פּנים
|
azes,-punim
|
| אַזהרה
|
azhure
|
| עזריאל
|
azril
|
|
| בּדחן
|
Badchn
|
| בּינו⸗לבּינו
|
bajne-lebajne
|
↤ 14
| בּין⸗השמשות
|
bajn-hašmušes
|
| בּין⸗הזמנים
|
bajn-hazmanim
|
| בּעת
|
b’ajs
|
| בּית⸗עלמין
|
bajs-almen
|
| בּית⸗הקברות
|
bajs-hakwures
|
| בּית⸗המקדש
|
bajs-hamikdeš
|
| בּית⸗עולם
|
bajs-ojlem
|
| בּקשה
|
bakuše
|
| בּעל⸗הבּית, בּעלי⸗בּתּים; בּאַלעבּאָס, בּאַלעבּאַטים
|
balbus, balbatim
|
| בּעל⸗חי, בּעלי⸗חיים
|
bal-chaa, bale-chajim
|
| בּעל⸗עגלה, בּעלי⸗עגלות
|
balegule, -es
|
| בּעלן
|
baln
|
| בּעל⸗שם,⸗טוב (בּעש״ט)
|
bal-šem,-tow
|
| בּאַריכות
|
b’ariches
|
| בּר⸗כּוכבא
|
bar-kochwe
|
| בּר⸗מצוה, ⸗מינן
|
bar-micwe, -minen
|
| בּתיה
|
basje
|
| בּת⸗יחידה
|
bas-jechide
|
| בּת⸗קול
|
bas-kol
|
| בּת⸗מלכּה
|
bas-malke
|
| בּת⸗שבע
|
bašejwe
|
| בּטלן
|
batlen
|
| בּכור
|
bchor
|
| בּצלאל
|
becalel
|
| בּחרם
|
bechajrem
|
↤ 15
| בּכן
|
bechen
|
| בּחוש
|
bechiš
|
| בּדעה
|
bedaje
|
| בּפירוש
|
befajreš
|
| בּהדרגה
|
behadruge
|
| בּהמה
|
behajme
|
| בּהסכם
|
beheskem
|
| בּהלה
|
behule
|
| בּגד
|
bejged
|
| בּערך
|
b’ejrech
|
| בּקיצור
|
bekicer
|
| בּכּיוון
|
bekiwn
|
| בּכּוח
|
bekojach
|
| בּכּבוד
|
bekuwed
|
| בּמילא
|
bemajle
|
| בּמשך
|
bemejšech
|
| בּן,⸗בּית, בּני⸗בּית
|
ben,-bajis, bnaj-bajis
|
| בּן⸗ציון
|
ben-cien
|
| בּנאמנות
|
benemunes
|
| בּנמצא
|
benimce
|
| בּן⸗עיר, ⸗יחיד
|
ben-ir, -juchid
|
| בּנוגע
|
benojgaje
|
| בּריה
|
berje
|
| בּראש
|
beroš
|
| בּית⸗מדרש, בּתּי⸗מדרשים
|
bes-medreš, bute-medrušim
|
↤ 16
| בּסוד
|
besod
|
| בּתוכם
|
besojchem
|
| בּשעת
|
bešas
|
| בּשעתּו
|
bešatoj
|
| בּשום אופן
|
bešim-ojfn
|
| בּשותּפות
|
bešitfes
|
| בּעש״ט
|
bešt
|
| בּשלום
|
bešulem
|
| בּטבע
|
betejwe
|
| בּזה⸗הלשון
|
bezej-halušn
|
| בּית⸗דין
|
bezn
|
| בּגידה
|
bgide
|
| בּכדי
|
bichdaj
|
| בּכלל
|
bichlal
|
| בּפרט
|
bifrat
|
| בּגנבה
|
bignajwe
|
| בּיחידות
|
bijechides
|
| בּיכולת
|
bijechojles
|
| בּירושה
|
bijeriše
|
| בּלבּול
|
bibul
|
| בּימה
|
bime
|
| בּמקום
|
bimkojm
|
| בּמזומנים
|
bimzimunim
|
| בּנין
|
binien
|
| בּנימין
|
binjumin
|
| בּושה
|
biše
|
↤ 17
| בּשלימות
|
bišlajmes
|
| בּטוח
|
bitiach
|
| בּיטול
|
bitl
|
| בּתּנאַי
|
bitnaa
|
| בּטחון
|
bituchn
|
| בּזיון
|
bizujen
|
| בּלי⸗ספק
|
bli-sufik
|
| בּודק זיין
|
bojdik zaan
|
| בּוגד
|
bojged
|
| בּולט
|
bojlet
|
| בּורא
|
bojre
|
| בּורר
|
bojror
|
| בּרכיה
|
brachje
|
| בּרירה
|
brajre
|
| בּריאה
|
brie
|
| בּרית
|
bris
|
| בּרוגז
|
brojgez
|
| בּרכה
|
bruche
|
| בּתולה
|
bsile
|
| בּשורה
|
bsire
|
| בּשמים
|
bsumim
|
| בּבּא⸗מעשה
|
bube-maase
|
| בּחור
|
buchor
|
| בּקי,⸗יאים
|
buki, bekiim
|
| בּרוך⸗הבּא
|
burchabe
|
| בּרוך,⸗הבּאָ, ⸗השם
|
buroch,-habu, -hašem
|
↤ 18
| בּשר⸗ודם
|
buser-wedom
|
| בּטל
|
butl
|
|
| צער,⸗בּעלי⸗חיים
|
Caar,-bale-chajem
|
| צד, צדדים
|
cad, cdudim
|
| צדיק
|
cadik
|
| צלם
|
cajlem
|
| צלאל
|
calel
|
| צוואה
|
cawue
|
| צדקה,⸗גדולה
|
cduke,-gdojle
|
| צמח
|
cejmoch
|
| ח״י
|
chaa (18)
|
| חד⸗גדיא
|
chad-gadje
|
| חדר
|
chajder
|
| חיה,⸗רעה
|
chaje,-rue
|
| חיות
|
chajes
|
| חפץ
|
chajfec
|
| חיל
|
chajil
|
| חיים
|
chajim
|
| חיונה
|
chajine
|
| חלב
|
chajlew
|
| חלק
|
chajlik
|
| חן,⸗נעוודיק
|
chajn,-newdik
|
| חרם
|
chajrem
|
| חשק
|
chajšik
|
| חל זיין
|
chal zaan
|
↤ 19
| חלאת
|
chalaas
|
| חלה
|
chale
|
| חלף
|
chalef
|
| חול⸗המועד
|
chalemojd
|
| חלוקה
|
chalike
|
| חלשות
|
chalušes
|
| חמשה⸗עשר בּשבט
|
chamišusor-bišwat
|
| חמור
|
chamor
|
| חנניה
|
chananje
|
| חנה
|
chane
|
| חנפענען
|
chanfenen
|
| חנוכּה
|
chanike
|
| חרוסת
|
charojses
|
| חרפּה
|
charpe
|
| חרטה
|
charute
|
| חתונה
|
chasene
|
| חתמענען
|
chasmenen
|
| חס⸗וחלילה
|
chas-wechulile
|
| חס⸗ושלום
|
chas-wešulem
|
| חווה
|
chawe
|
| חבר
|
chawor
|
| חברותא, ⸗תּות
|
chawrise, -es
|
| חזרן
|
chazern
|
| חזן
|
chazn
|
| חזיר
|
chazor
|
| חזקה
|
chazuke
|
↤ 20
| חצות
|
chcos
|
| חסד
|
chejsed
|
| חניפה
|
chenife
|
| חשבּון
|
chešbn
|
| חשון
|
chešwn
|
| חטא
|
chet
|
| חברה⸗קדישא
|
chewre,-kedojše
|
| חוץ
|
chic
|
| חוצפּה
|
chicpe
|
| חידוש
|
chideš
|
| חיות
|
chies
|
| יחיאל
|
chil
|
| חילוף
|
chilef
|
| חילוק
|
chilek
|
| חילול,⸗השם
|
chilel,-hašem
|
| חומש
|
chimeš
|
| חופּה
|
chipe
|
| חסרון
|
chisurn
|
| חוש
|
chiš
|
| חקירה
|
chkire
|
| חכמה
|
chochme
|
| חגא
|
choge
|
| חודש, חדשים
|
chojdeš, chadušim
|
| חוקר⸗ודורש זיין
|
chojker-wedojreš zaan
|
| חול,⸗המועד
|
chojl,-hamojed
|
| חולה, חולאָים
|
chojie, chalujim
|
↤ 21
| חומר
|
chojmor
|
| חונף
|
chojnef
|
| חושך
|
chojsech
|
| חושד זיין
|
chojšed zaan
|
| חוב
|
chojw
|
| חוזק
|
chojzik
|
| חוק
|
chok
|
| חורבּן
|
chorbn
|
| חורבה
|
chorwe
|
| חסידות
|
chsides
|
| חתימה
|
chsime
|
| חשד
|
chšad
|
| חשיבות
|
chšiwes
|
| חצוף
|
chucef
|
| חכם,⸗בּלילה
|
chuchem,-balaale
|
| חלום
|
chulem
|
| חלוץ
|
chulic
|
| חלילה,⸗וחס
|
chulile,-wechas
|
| חמץ
|
chumec
|
| חנה
|
chune
|
| חרוב
|
churew
|
| חסיד
|
chusid
|
| חתן
|
chusn
|
| חסר⸗דעה
|
chusor-daje
|
| חשוד
|
chušed
|
| חשוב
|
chušew
|
↤ 22
| ציבּור
|
cibor
|
| ציצה
|
cice
|
| ציון
|
cien
|
| צו⸗להכעיס
|
cilehaches
|
| ציוניזם
|
cionizm
|
| צפּורה
|
cipojre
|
| צורה
|
cire
|
| צביה
|
ciwje
|
| צנועה
|
cnie
|
| צניעות
|
cnies
|
| צדוק
|
cudik
|
| צפון
|
cufn
|
| צרה
|
cure
|
| צבי
|
cwi
|
| צביעות
|
cwies
|
| צבועיאַק
|
cwijak
|
|
| דאגה
|
Daage
|
| דבּרן
|
dabern
|
| דחקות
|
dachkes
|
| דעה
|
daje
|
| דין
|
dajen
|
| דפק
|
dajfik
|
| דלות
|
dales
|
| דלפן
|
dalfn
|
| דם,⸗שונא
|
dam,-sojne
|
↤ 23
| דרדקי⸗מלמד
|
dardeke-melamed
|
| דרשענען
|
daršenen
|
| דת
|
das
|
| דווקא
|
dawke
|
| דהיינו
|
dehaane
|
| דרך,⸗ארץ
|
dejrech,-ejrec
|
| דניאל
|
deniel
|
| דבּוק
|
dibek
|
| דוכנען
|
dichenen
|
| דקדוק
|
dikdik
|
| דמיון
|
dimjen
|
| דינה
|
dine
|
| דין,⸗תּורה
|
din,-tojre
|
| דין⸗וחשבּון
|
din-wechešbn
|
| דירה
|
dire
|
| דן
|
don
|
| דור
|
dor
|
| דוב
|
dow
|
| דרשה
|
druše
|
| דרום
|
durem
|
| דבר⸗אַחר
|
duwer-acher
|
| דוד
|
duwid
|
| דבקות
|
dwajkes
|
| דבורה
|
dwojre
|
↤ 24
|
| אפשר
|
Efšor
|
| עצם
|
ejcem
|
| ערך
|
ejrech
|
| ארץ⸗ישראל
|
ejrec-jisruel
|
| ערב
|
ejrew
|
| אבן⸗טוב
|
ejwn-tow
|
| אלחנן
|
elchunen
|
| אלול
|
eiel
|
| אליעזר
|
eliezor
|
| אליה, אלי
|
elje
|
| אליהו,⸗הנביא
|
eljuhi,-hanuwi
|
| אמת
|
emes
|
| אמונה
|
emine
|
| אתרוג
|
esreg
|
| אסתּר,⸗תּענית
|
ester,-tunes
|
| אביון
|
ewjen
|
| עזרת⸗נשים
|
ezras-nušim
|
| עזרא
|
ezre
|
|
| אפרים
|
Frojim
|
|
| גאווה
|
Gaawe
|
| גבּאי
|
gabe
|
| גבּאות
|
gabues
|
| גדלות
|
gadles
|
| גירוש
|
gajreš
|
↤ 24
| גלח
|
galoch
|
| גם⸗אַתּם
|
gam-atem
|
| גן⸗עדן
|
gan-ajdn
|
| גנב
|
ganew
|
| גשמיות
|
gašmies
|
| גבריאל
|
gawriel
|
| גזלן
|
gazlen
|
| גדליה
|
gedalje
|
| גדולה
|
gedile
|
| קדחת
|
geduches
|
| גיהנום
|
gehenem
|
| גמטריא
|
gematrie
|
| גמרא
|
gemure
|
| גנבה
|
genajwe
|
| כּפּרה
|
gepure
|
| גר
|
ger
|
| גרשון
|
geršn
|
| גסיסה
|
gesise
|
| גט
|
get
|
| גביר
|
gewir
|
| גבורה
|
gewire
|
| גזלה
|
gezajle
|
| גזרה
|
gezajre
|
| גבּור
|
gibor
|
| גוף
|
gif
|
| גופא
|
gife
|
↤ 26
| גאולה
|
g’ile
|
| גלגול
|
gilgl
|
| גוזמא
|
gizme
|
| גמילות⸗חסד
|
gmiles-chejsed
|
| גואל
|
gojel
|
| גולם
|
gojlem
|
| גורל
|
gojrl
|
| גוסס
|
gojses
|
| גובר זיין
|
gojwor zaan
|
| גוזר זיין
|
gojzor zaan
|
| גוי
|
goo
|
| גרושה
|
griše
|
| גדול
|
gudl
|
| גאון
|
guen
|
| גלות
|
gules
|
| גרוש
|
gureš
|
| גזר,⸗דין
|
gzar,-din
|
|
| הכנעה
|
Hachnue
|
| הכנסה
|
hachnuse
|
| הכנה
|
hachune
|
| הצלחה
|
hacluche
|
| הפסקה
|
hafsuke
|
| הפטורה
|
haftojre
|
| הגם
|
hagam
|
| הגדה
|
hagude
|
↤ 27
| היפּך
|
hajpech
|
| הקדמה
|
hakdume
|
| הלבּשה
|
halbuse
|
| הלוואה
|
halwue
|
| המצאה
|
hamcue
|
| המון
|
hamojn
|
| הנהגה
|
hanhuge
|
| הנחה
|
hanuche
|
| הנאה
|
hanue
|
| הרגענען
|
hargenen
|
| הריגה
|
harige
|
| התחלה
|
haschule
|
| השכּלה
|
haskule
|
| הסכּמה
|
haskume
|
| התראה
|
hasrue
|
| השגה
|
hasuge
|
| השם⸗יתבּרך
|
hašem-jisburoch
|
| השגחה
|
hašguche
|
| השפּעה
|
hašpue
|
| השערה
|
hašure
|
| התּקוה
|
hatikwu
|
| העוויה
|
hawaje
|
| הבדלה
|
hawdule
|
| הבטחה
|
hawtuche
|
| הפקר
|
hefkor
|
| הקדש
|
hegdeš
|
↤ 28
| המשך
|
hemšech
|
| הן,⸗והן
|
hen,-wehen
|
| הסכּם
|
heskem
|
| הספּד
|
hesped
|
| היזק
|
hezik
|
| הלכות
|
hilches
|
| הלל
|
hilel
|
| התחייבות
|
hischajewes
|
| התלהבות
|
hislaawes
|
| התפּעלות
|
hispaales
|
| השתּדלות
|
histadles
|
| הוצאה
|
hojcue
|
| הודעה
|
hojdue
|
| הורג
|
hojreg
|
| הוספה
|
hojsufe
|
| הושענא,⸗רבּה
|
hojšaane,-rabe
|
| המן⸗טאַש
|
humen-taš
|
| העזה
|
huze
|
|
| עיבּור⸗יאָר
|
Iber-jur
|
| איציק
|
icik
|
| עיקר
|
ikor
|
| עילוי
|
ile
|
| אומבּרחמנותדיק
|
imbrachmunesdik
|
| אומה
|
ime
|
| עינוי, ענוים
|
ine, iniim
|
↤ 29
| ענין
|
injen
|
| איר
|
ior (chojdeš)
|
| עיפּוש
|
ipeš
|
| איסור
|
isor (farbot)
|
| איסר
|
isor (numen)
|
| אשה, נשים
|
iše, nušim
|
| עובדא,⸗דות
|
iwde,-es
|
| עברי
|
iwre
|
|
| יעקב
|
Jaakew
|
| יענקל
|
jaankl
|
| יבּשה
|
jabule
|
| יחסן
|
jachsn
|
| יד⸗אחת
|
jad-aches
|
| יצר⸗הרע
|
jajcer-hore
|
| יקרות
|
jakres
|
| ים
|
jam
|
| ירדן
|
jardn
|
| ירשענען
|
jaršenen
|
| יישר⸗כּוח
|
jašer-kojach
|
| יחזקאל
|
jechezkl
|
| ידוע
|
jedie (bawist)
|
| ידיעה
|
jedie (melding)
|
| יפהפיה
|
jefajfie
|
| יהודי, יאַהודי
|
jehidi
|
| יהודית
|
jehidis
|
↤ 30
| יהושע
|
jehojšie
|
| ילד
|
jejled
|
| יללה
|
jelule
|
| ימח⸗שמו
|
jemach-šmoj
|
| יניקה
|
jenike
|
| ירא⸗שמים
|
jere-šomajim
|
| יריד
|
jerid
|
| ירידה
|
jeride
|
| ירושה
|
jeriše
|
| ירושלים
|
jerišulajim
|
| ירמיה
|
jermje
|
| יסורים
|
jesirim
|
| יסוד
|
jesod
|
| יתומה
|
jesojme
|
| ישעיה
|
ješaje
|
| ישועה
|
ješie
|
| ישיבה
|
ješiwe
|
| יצחק
|
jicchok
|
| יחוס
|
jiches
|
| יהודה
|
jide
|
| יהודית
|
jides
|
| יאוש
|
jieš
|
| יראת⸗הכּבוד
|
jir’as-hakuwed
|
| ישראל
|
jisruel
|
| ישוב,⸗הדעת
|
jišew,-hadaas
|
| יזכּור
|
jizkor
|
↤ 31
| יוצא מן הכּלל
|
jojce-min-haklal
|
| יוצא זיין
|
jojce zaan
|
| יוחנן
|
jojchenen
|
| יואל
|
jojl
|
| יונה
|
jojne
|
| יורד
|
jojred
|
| יורש
|
jojreš
|
| יושר
|
jojšor
|
| יובל
|
jojwl
|
| יום⸗הדין
|
jom-hadin
|
| יום⸗כּיפּור
|
jom-kipor
|
| יוסף
|
josef
|
| יום⸗טוב
|
jontew
|
| יחיד
|
juchid
|
| יתום
|
jusem
|
| יוון
|
juwn
|
|
| קערה
|
Kaare
|
| כּעס
|
kaas
|
| כּעסן
|
kaasn
|
| קבּצן
|
kabcn
|
| קבּלה
|
kabule
|
| קבּלת⸗פּנים
|
kabules-punim
|
| קצב
|
kacew
|
| כּך⸗הוה
|
kach-hawe
|
| קדיש
|
kadiš
|
↤ 32
| קדחת
|
kaduches
|
| כּפל
|
kajfl
|
| כּלי
|
kajle
|
| קיסר
|
kajsor
|
| קבר,⸗אָבות
|
kajwer,-uwes
|
| כּלה
|
kale
|
| קלמן
|
kalmen
|
| קל⸗וחומר
|
kal-wechojmer
|
| קמיע
|
kamaje
|
| קמצן
|
kamcn
|
| כּמה
|
karne
|
| כּמות
|
kames
|
| כּפּרה
|
kapure
|
| כּתריאל
|
kasriel
|
| קשיא, ⸗ות
|
kaše, -es
|
| כּשרן
|
kašern
|
| כּוונה
|
kawune
|
| כּדאַי
|
kedaa
|
| כּדי
|
kedaj
|
| קדושה
|
kediše
|
| כּדומה
|
kedojme
|
| קהילה
|
kehile
|
| כּלב
|
kejlew
|
| קרן
|
kejrn
|
| כּסדר
|
kesajder
|
| קיבּוץ
|
kibec
|
↤ 33
| כּיבּוד
|
kibed
|
| קיצור
|
kicor
|
| קידוש,⸗השם
|
kideš,-hašem
|
| קיום
|
kiem
|
| כּמעט
|
kimat
|
| [קונדס, ⸗ים; קונדעס, ⸗דייסים
|
[kindes, -dajsim
|
| קינה
|
kine (kluglid)
|
| קנאה
|
kine (mekane zaan)
|
| כּינים
|
kinim
|
| כּסא⸗הכּבוד
|
kise-hakuwed
|
| כּסלו
|
kislew
|
| כּישוף
|
kišef
|
| כּיוון
|
kiwn
|
| כּזב
|
kizew
|
| כּלי⸗קודש
|
klaj-kojdeš
|
| כּלי⸗זין
|
klaj-zajin
|
| כּלל
|
klal
|
| קלעזמער, כּלי⸗זמר
|
klezmor
|
| קליפּה
|
klipe
|
| כּלומרשט
|
klojmeršt
|
| קללה
|
klule
|
| קנס⸗מאָל
|
knas-mul
|
| קניה
|
knie
|
| כּוח
|
kojach
|
| קודם,⸗כּל
|
kojdem,-kol
|
| כּהן
|
kojhen, kojn
|
↤ 34
| כּולל זיין
|
kojlel zaan
|
| קונה,⸗שם זיין
|
kojne,-šem zaan
|
| כּורעים
|
kojrim (faln)
|
| כּל
|
kol (ale)
|
| קול,⸗קורא
|
kol,-kojre
|
| כּלבּוניק
|
kolbojnik
|
| כּלערליי
|
kolerlaj
|
| כּל⸗ישראל
|
kol-jisruel
|
| כּל⸗נדרי
|
kol-nidre
|
| כּל⸗זמן
|
kol-zman
|
| קרבּן
|
korbn
|
| כּוס
|
kos
|
| כּרך
|
krach
|
| [קריע
|
[krie (aaz)
|
| קריעה
|
krie (raasn)
|
| קריאת⸗שמע
|
krišme
|
| קרובהשאַפט
|
krojwešaft
|
| כּתב,⸗יד
|
ksaw,-jad
|
| כּתובּה
|
ksibe
|
| יקותיאל
|
ksil
|
| כּתיבה וחתימה טובה
|
ksiwe wechsime tojwe
|
| קדוש
|
kudeš
|
| קהל
|
kuel
|
| קרוב
|
kurew
|
| קשה
|
kuše
|
| כּשר
|
kušer
|
↤ 35
| כּבוד
|
kuwed
|
| קבורה
|
kwire
|
|
| לחלוטין
|
Lachlitn
|
| לאחדים
|
l’achudim
|
| ל״ג⸗בּעומר
|
lag-bojmor
|
| לייכעץ; ליחות
|
lajchec, lajches
|
| לאה
|
laje
|
| ליהודים
|
lajehidim
|
| לוי
|
lajwe
|
| למדן
|
lamdn
|
| ל״ו, למד⸗וואָוו
|
lamed-wuw
|
| לאַטכענען; לקחענען
|
latchenen
|
| לאַוו
|
law
|
| לץ
|
ec
|
| לחיים
|
lechajim
|
| לכתחילה
|
lechatchile
|
| לכל⸗הדעות
|
lechol-hadajes
|
| לכל⸗הפּחות
|
lechol-hapuches
|
| לצנות
|
lecunes
|
| לערך
|
leejrech
|
| לפי⸗ערך
|
lefi-ejrech
|
| לגמרי
|
legamri
|
| להבדיל
|
lehawdl
|
| לאיבּוד
|
lejibed
|
| למאַי
|
lemaa
|
↤ 36
| למען⸗השם
|
leman-hašem
|
| למזל
|
lemazl
|
| למשל
|
lemušl
|
| לפּנים
|
lepunim
|
| לעת⸗עתּה
|
lesate
|
| לסוף
|
lesof
|
| לטובת
|
letojwes
|
| לוויה
|
lewaje
|
| לבנה
|
lewune
|
| להכעיס
|
Ihaches
|
| לוח
|
liach
|
| לולב
|
lilew
|
| לימוד
|
limed
|
| לויתן
|
liwjusn
|
| לא,⸗די, ⸗יוצלח
|
loj,-daa, -jiclech
|
| לומדות
|
lomdes
|
| לכן
|
luchn
|
| להוט
|
luet
|
| לשון,⸗הקודש
|
lušn,-kojdeš
|
|
| מאכל
|
Maachl
|
| מעלה
|
maale
|
| מעמד
|
maamed
|
| מאמין
|
maamin
|
| מעריב
|
maarew (dawnen)
|
| מערב
|
maarew (zaat)
|
↤ 37
| מאַריך זיין
|
maarich zaan
|
| מעשה, מעשיות
|
maase, -s
|
| מעשים
|
maasim
|
| מבּול
|
mabl
|
| מצה
|
mace
|
| מצב
|
macew
|
| מהיכא⸗תּיתי
|
machetajse
|
| מחלה
|
machle
|
| מחלוקת
|
machlojkes
|
| מחמד
|
machmed
|
| מחמת
|
machmes
|
| מחנה
|
machne
|
| מחרים זיין
|
machrim zaan
|
| מכשפה
|
machšajfe
|
| מכשיר
|
machšer
|
| מחשבה
|
machšuwe
|
| מחזור
|
machzor
|
| מציל זיין
|
macl zaan
|
| מצליח זיין
|
macliach zaan
|
| מדרגה
|
madrajge
|
| מדריך זיין
|
madrich zaan
|
| מפקיר זיין
|
mafkir zaan
|
| מפסיק זיין
|
mafsik zaan
|
| מפטיר
|
maftir
|
| מגע⸗ומשא
|
mage-mase
|
| מגיד
|
magid
|
↤ 38
| מכין זיין
|
majchin zaan
|
| מאה
|
maje
|
| מילא
|
majle
|
| מלך
|
majlech
|
| מליץ⸗יושר
|
majlic-jojšor
|
| ממיתן
|
majmesn
|
| מאיר
|
major
|
| מה⸗יפית
|
majufes
|
| מבין
|
majwn
|
| מכּבּי
|
makabi
|
| מכּה
|
make
|
| מקפּיד זיין
|
makpid zaan
|
| מקריב זיין
|
makriw zaan
|
| מל זיין
|
mai zaan
|
| מלבּוש
|
malbeš
|
| מלכות
|
malches
|
| מלאך,⸗המות
|
malech,-hamuwes
|
| מעלה⸗גרהן
|
malegajren
|
| מלכּה
|
malke
|
| מלווה
|
malwe
|
| ממש
|
mameš
|
| ממשות
|
mamušes
|
| ממזר
|
mamzor
|
| מאנס זיין
|
m’anes zaan
|
| מנהיג
|
manhig
|
| מה⸗נשתּנה
|
maništane
|
↤ 39
| מפּיל זיין
|
mapl zaan
|
| מפּלה
|
mapule
|
| מרים
|
marjem
|
| מרשעת
|
maršas
|
| משא
|
mase (last)
|
| משא⸗ומתּן
|
mase-matn
|
| משכּיל
|
maskil
|
| מסכּים זיין
|
maskim zaan
|
| מסקנא
|
maskune
|
| מתמיד
|
masmid
|
| מסרן
|
masorn
|
| מספּיד זיין
|
maspid zaan
|
| מתרה זיין
|
masre zaan
|
| משגיח
|
mašgiach
|
| משקה, ⸗קאות
|
maške, -kues
|
| משכּון
|
maškn
|
| משמעות
|
mašmues
|
| משפּיע זיין
|
mašpie zaan
|
| משתּין זיין
|
maštn zaan
|
| מטבּע
|
matbaje
|
| מתּיר זיין
|
matir zaan
|
| מתּתיהו
|
matisjuhi
|
| מטמון
|
matmen
|
| מטריח זיין
|
matriach zaan
|
| מבטיח זיין
|
mawtiach zaan
|
| מזהיר זיין
|
mazhir zaan
|
↤ 40
| מזיק
|
mazik
|
| מזל,⸗טוב
|
mazl-tow
|
| מעבר⸗לים
|
meajwer-lejam
|
| מצער זיין
|
mecaer zaan
|
| מצבה
|
mecajwe
|
| מכבּד זיין
|
mechabed zaan
|
| מחבּר
|
mechaber
|
| מחיה
|
mechaje
|
| מחיב זיין
|
mechajew zaan
|
| מחלל זיין
|
mechalel zaan
|
| מכשף
|
mechašef
|
| מחיצה
|
mechice
|
| מחוצף
|
mechicef
|
| מחויב
|
mechijew
|
| מחילה
|
mechile
|
| מחותּן
|
mechitn
|
| מיכל
|
mechl
|
| מציאה
|
mecie
|
| מודיע זיין
|
medie zaan
|
| מדינה
|
medine
|
| מדרש
|
medreš
|
| מודעה
|
medue
|
| מפרנס זיין
|
mefarnes zaan
|
| מפרסם זיין
|
mefarsem zaan
|
| מפונק
|
mefinek
|
| מפורסם
|
meforsem
|
↤ 41
| מגיר זיין
|
megajer zaan
|
| מגפה
|
megajfe
|
| מגלה זיין
|
megale zaan
|
| מגזם זיין
|
megazem zaan
|
| מגילה
|
megile
|
| מגולגל ווערן
|
megilgl wejrn
|
| מגושמדיק
|
megišemdik
|
| מהלך
|
mehalech
|
| מהומה
|
mehime
|
| מהות
|
mehis, mehus
|
| מיאש זיין זיך
|
mejaeš zaan zech
|
| מישב זיין זיך
|
mejašew zaan zech
|
| מיוחס
|
mejiches
|
| מקח
|
mejkach
|
| משך
|
mejšech
|
| מקבּר זיין
|
mekaber zaan
|
| מקבּל זיין
|
mekabl zaan
|
| מקצר זיין
|
mekacer zaan
|
| מקדש זיין
|
mekadeš zaan
|
| מקים זיין
|
mekajem zaan
|
| מקנא זיין
|
mekane zaan
|
| מקרב זיין
|
mekarew zaan
|
| מקובּל
|
mekibl
|
| מקוים ווערן
|
mekijem wejrn
|
| מלמד
|
melamed
|
| מליצה
|
melice
|
↤ 42
| מלוכה
|
meliche
|
| מלאכה
|
meluche
|
| ממילא
|
memajle
|
| ממלא זיין
|
memale zaan
|
| ממלא⸗מקום
|
memale-mukem
|
| ממונה
|
memine
|
| ממשלה
|
memšule
|
| מנצח זיין
|
menacajach zaan
|
| מנחם
|
menaehem
|
| מנדב זיין
|
menadew zaan
|
| מנקר
|
menaker
|
| מנשה
|
menaše
|
| מנוחה
|
meniche
|
| מניעה
|
menie
|
| מנוול
|
meniwl
|
| מנורה
|
menojre
|
| מרחם זיין זיך
|
merachem zaan zech
|
| אם⸗ירצה⸗השם (אי״ה)
|
mercešem
|
| מרחץ
|
merchec
|
| מרחק
|
merchek
|
| מרידה
|
meride
|
| מרוצה ווערן
|
merice wejrn
|
| מת
|
mes
|
| משמח זיין זיך
|
mesamajach zaan zech
|
| מסוגל זיין
|
mesigl zaan
|
| מסוכּן
|
mesikn
|
↤ 43
| מסופּק זיין
|
mesipek zaan
|
| מסירה
|
mesire
|
| מסירת⸗נפש
|
mesires-nejfeš
|
| מעת⸗לעת
|
mesles
|
| מסורה
|
mesojre
|
| משדך זיין
|
mešadech zaan
|
| משער זיין
|
mešajer zaan
|
| משלח זיין
|
mešalajach zaan
|
| משיח
|
mešiach
|
| משוגעת
|
mešigaas
|
| משוגע
|
mešige
|
| משולח
|
mešilech
|
| משומד
|
mešimed
|
| משונה, ⸗דיק
|
mešine, -dik
|
| משופּעדיק
|
mešipedik
|
| משורר
|
mešojror
|
| משרת
|
mešures
|
| מטהר זיין
|
metaher zaan
|
| מטמא זיין
|
metame zaan
|
| מטופּל
|
metipl
|
| מטורף
|
metiref
|
| מטושטש
|
metišteš
|
| מתּנה
|
metune
|
| מביש זיין
|
mewaješ zaan
|
| מבטל זיין
|
mewatl zaan
|
| מבזה זיין
|
mewaze zaan
|
↤ 44
| מזכּה זיין
|
mezake zaan
|
| מזומן
|
mezimen
|
| מזוזה
|
mezize
|
| מעובּרת
|
m’ibejres
|
| מצד
|
micad
|
| מיכאל
|
michuel
|
| מצרים
|
micrajim
|
| מצווה
|
micwe
|
| מדבּר
|
midbor
|
| מידה
|
mide
|
| מיעוט
|
miet
|
| מופלג
|
mifleg
|
| מי⸗יודע
|
mi-jedaje
|
| מאוימדיק
|
m’ijemdik
|
| מכּוח
|
mikojach
|
| מכּל⸗שכּן
|
mikolškn
|
| מקווה
|
mikwe
|
| מלחמה
|
milchume
|
| מילה
|
mile
|
| מום
|
mim
|
| מומחה
|
mimche
|
| מין
|
min
|
| מנחה
|
minche
|
| מיני
|
mine
|
| מן⸗הסתּם
|
minestam
|
| מנהג
|
minheg
|
↤ 45
| מנין
|
minjen
|
| מיאוס
|
mis
|
| מסחר
|
mischor
|
| מיתה,⸗משונה
|
mise,-mešine
|
| מתנגד
|
misnaged
|
| מוסר
|
misor
|
| מתפּלל זיין
|
mispalel zaan
|
| מסתּמא
|
mistume
|
| מתוודה זיין זיך
|
miswade zaan zech
|
| מי⸗שבּרך
|
mi-šebajrech
|
| מושלם
|
mišlem
|
| משניות
|
mišnajes
|
| משנה
|
mišne
|
| משפּט
|
mišpet
|
| משפּחה
|
mišpuche
|
| משתּדל זיין זיך
|
mištadl zaan zech
|
| מושווה ווערן
|
mišwe wejrn
|
| מטה
|
mite
|
| מותּר
|
miter
|
| מזבּח
|
mizbajach
|
| מזרח
|
mizrach
|
| מזרחי
|
mizruchi
|
| מוצאי⸗שבּת
|
moce-šabes
|
| מוח
|
mojach
|
| המוציא
|
mojce
|
| מוכר⸗ספרים
|
mojcher-sfurim
|
↤ 46
| מוחל זיין
|
mojchl zaan
|
| מודה זיין
|
mojde zaan
|
| מופת
|
mojfes
|
| מוהל
|
mojl
|
| מורא
|
mojre
|
| מורד זיין
|
mojred zaan
|
| מוסר⸗נפש זיין זיך
|
mojser-nefeš zaan zech
|
| מוסיף זיין
|
mojsif zaan
|
| משה
|
mojše
|
| מושב,⸗זקנים
|
mojšew,-zkajnim
|
| מרדכי
|
mordche
|
| מעות,⸗חיטין
|
mues,-chitn
|
| מגן⸗דוד
|
mugn-duwid
|
| מקום
|
mukem
|
| מקור
|
muker
|
| מלא
|
mule
|
| ממה⸗נפשך
|
munešach
|
| מרה⸗שחורה
|
mure-šchojre
|
| מוסר
|
musor
|
| משל
|
mušl
|
|
| נחת
|
Naches
|
| נחלה, ⸗לאות
|
nachle, -s
|
| נחמן
|
nachmen
|
| נדן
|
nadn
|
| נפקא⸗מינה
|
nafke-mine
|
↤ 47
| נפתּלי
|
naftule
|
| נדר
|
najder
|
| נר⸗תּמיד
|
najr-tumid
|
| נע⸗ונד
|
na-wenad
|
| נחמיה
|
nechemje
|
| נחמה
|
nechume
|
| נדן
|
nedan
|
| נדבה
|
neduwe
|
| נוגע זיין
|
negaje zaan
|
| עין⸗הרע
|
nehore
|
| נפש
|
nejfeš
|
| נעלם ווערן
|
nejlem wejrn
|
| נאמן
|
nejmen (kasir)
|
| נקבה
|
nekajwe
|
| נקמה
|
nekume
|
| נקודה
|
nekide
|
| נאמנות
|
nemunes
|
| נס
|
nes
|
| נסיעה
|
nesie
|
| נשמה
|
nešume
|
| נטיה
|
netie
|
| נבלה
|
newajle
|
| נבואה
|
newie
|
| נבלה
|
newule
|
| נבּול⸗פּה
|
nibl-pej
|
| ניצוץ
|
nicec
|
↤ 48
| ניחא
|
niche
|
| ניצול ווערן
|
nici wejrn
|
| נצחון
|
nicuchn
|
| נפטר
|
niftor
|
| ניגון
|
nign
|
| נעילה
|
n‘ile
|
| נמאס ווערן
|
nimes wejrn
|
| נמשל
|
nimšl
|
| נוסח, ⸗חאות
|
nisech, -schues
|
| ניסן
|
nisn
|
| נסיון
|
nisojen
|
| נתפּעל ווערן
|
nispuel wejrn
|
| נשרף
|
nisref
|
| נישקשה
|
niškuše
|
| נשתּומם ווערן
|
ništoimem wejrn
|
| ניטל
|
nitl
|
| נבהל ונשתּומם ווערן
|
niwl-weništojmem wejrn
|
| נח
|
nojach
|
| נואף
|
nojef
|
| נוהג זיין זיך
|
nojheg zaan zech
|
| נוקם זיין זיך
|
nojkem zaan zech
|
| נושא⸗חן זיין
|
noise-chajn zaan
|
| נוטה זיין
|
nojte zaan
|
| נחום
|
nuchem
|
| נגיד
|
nugid
|
| נתן
|
nusn
|
↤ 49
| נטע
|
nute
|
| נביא
|
nuwi
|
| נזיר
|
nuzir
|
|
| עוף
|
Of
|
| אוצר
|
ojcer
|
| אופן
|
ojfn
|
| עוקר זיין
|
ojker zaan
|
| עולם,⸗הבּא, ⸗הזה
|
ojlem,-habe, -haze
|
| אורח
|
ojrach
|
| עוסק זיין
|
ojsek zaan
|
| עושר, עשירים
|
ojšor, aširim
|
| עובר זיין, ⸗בּטל
|
ojwer zaan, -butl
|
| עוזר
|
ojzor
|
| עול
|
ol
|
| אָרצה
|
orce
|
| אות, ⸗תּיות
|
os, ojsies
|
| אָב
|
ow
|
|
| פּחדן
|
Pachdn
|
| פּחד
|
pached
|
| פּאה
|
paje
|
| פּגר
|
pajger
|
| פּרי, ⸗רות
|
pajre, -s
|
| פּרק
|
pajrek
|
| פּירוש
|
pajreš
|
↤ 50
| פּסח
|
pajsach
|
| פּרצוף
|
parcef
|
| פּרעה
|
pare
|
| פּרנס
|
parnes
|
| פּרנסה
|
parnuse
|
| פּרשה, ⸗שיות
|
parše, -es
|
| פּסלען
|
paslen
|
| פּטרן
|
patorn
|
| פּוגע בּכּבוד זיין
|
pegaje-bekuwed zaan
|
| פּגימה
|
pegime
|
| פּה־אחד
|
pej-ejchod
|
| פּגירה
|
pegire
|
| פּרץ
|
pejrec
|
| פּרא⸗אָדם
|
pejre-udem
|
| פּדיון
|
pidjen
|
| פּעולה
|
p’ile
|
| פּלפּול
|
pilpl
|
| פּנחס
|
pinches
|
| פּנקס
|
pinkes
|
| פּורים
|
pirim
|
| פּלטה
|
plajte
|
| פּלוניתטע
|
plojniste
|
| פּני
|
pnaj
|
| פּועלי⸗ציון
|
pojele-cien
|
| פּועלן
|
pojeln
|
| פּרוכת
|
porojches
|
↤ 51
| פּושע⸗ישראל
|
poše-jisruel
|
| פּרט
|
prat
|
| פּרוטה
|
prite
|
| פּסק,⸗דין
|
psak,-din
|
| פּשט
|
pšat
|
| פּשטל
|
pšetl
|
| פּשיטא
|
pšite
|
| פּשרה
|
pšure
|
| פּטירה
|
ptire
|
| פּנים
|
punim
|
| פּרוש
|
pureš
|
| פּריץ
|
puric
|
| פּסוק
|
pusik
|
| פּסול
|
pusl
|
| פּשוט
|
pušet
|
| פּטור
|
puter
|
|
| רעש
|
Raaš
|
| רבּ, ר׳
|
rab
|
| רבּותי
|
rabojsaa
|
| רבּנות
|
rabunes
|
| ירחמיאל
|
rachmil
|
| רחמים
|
rachmim
|
| רחמנא⸗לצלן
|
rachmune-liclon
|
| רחמנות
|
rachmunes
|
| ריח
|
rajach
|
↤ 52
| ראַיה
|
raje
|
| רעיון
|
rajen
|
| ראשית
|
rajšis
|
| ריווח
|
rajwach
|
| רק
|
rak (nor)
|
| [ראַק
|
[rak (balchaj)
|
| רש״י
|
raše
|
| רבּי, רבּיים
|
rebe, -ajim
|
| רבּיצין
|
rebecn
|
| רוצח
|
recajach
|
| רכילות
|
rechiles
|
| רציחה
|
reciche
|
| רצועה
|
recie
|
| רדיפה
|
redife
|
| רפואה
|
refie
|
| רפאל
|
refuel
|
| רגע
|
rege
|
| רמז
|
rejmez
|
| רשימה
|
rešime
|
| רשות
|
rešis
|
| רוח
|
riach
|
| רבּונו⸗של⸗עולם
|
ribojne-šel-ojlem
|
| ראיה
|
rie
|
| רוגזא
|
rigze
|
| רשעות
|
rišes
|
| ריווע
|
riwe
|
↤ 53
| רבקה
|
riwke
|
| ראובן
|
riwn
|
| רוחניות
|
rochnies
|
| רודפן
|
rojdefn
|
| רופא
|
rojfe
|
| רוגז
|
rojgez
|
| רושם
|
rojšem
|
| ראש,⸗חודש
|
roš,-chojdeš
|
| ראש⸗השנה
|
rošešune
|
| רוב
|
row
|
| רחל
|
ruchl
|
| רצון
|
rucn
|
| רעה
|
rue
|
| רשע
|
ruše
|
| ראשי⸗תּיבות
|
ruše-tajwes
|
| רב, רבּנים
|
ruw, rabunim
|
|
| סך,⸗הכּל
|
Sach,-hakl
|
| שכל
|
sajchl
|
| סדר
|
sajdor
|
| ספר,⸗תּורה
|
sajfor,-tojre
|
| סכּנה
|
sakune, skune
|
| סם
|
sam
|
| ס״ם
|
sam (sutn)
|
| סמבּטיון
|
sambatjen
|
| סנדק
|
sandik
|
↤ 54
| סרסר
|
sarsor
|
| סבלן
|
sawlen
|
| סכך
|
schach
|
| שכר,⸗לימוד
|
schar,-limed
|
| סכום
|
schum, schim
|
| שכירות
|
schires
|
| סחורה
|
schojre
|
| סדרה
|
sedre
|
| שדרה
|
sedre (riknbajn)
|
| ספרדיש
|
sfardiš
|
| ספירה
|
sfire
|
| סגולה
|
sgile
|
| סיבּה
|
sibe
|
| סכסוך
|
sichsech
|
| סעודה
|
side
|
| סידור
|
sidor
|
| סיום
|
siem
|
| סוכּה
|
sike
|
| סוכּות
|
sikes
|
| שמחה
|
simche
|
| שמחת⸗תּורה
|
simches-tojre
|
| סימן
|
simen
|
| סיני
|
sinaa, sinai
|
| סיוון
|
siwn
|
| סליחות
|
sliches
|
| סמך
|
smach
|
↤ 55
| סמיכות
|
smiches
|
| סוד
|
sod
|
| סוף,⸗כּל⸗סוף
|
sof,-kol-sof
|
| סוחר
|
sojchor
|
| סופר
|
sojfor
|
| סומך זיין זיך
|
sojmech zaan zech
|
| שונא
|
sojne
|
| סותר זיין
|
sojser zaan
|
| סובל זיין
|
sojwl zaan
|
| שרפה
|
srajfe
|
| שררה
|
srure
|
| סתּם
|
stam
|
| סתּירה
|
stire
|
| ספק
|
sufik
|
| שרה
|
sure
|
| שטן
|
sutn
|
| סביבה
|
swiwe
|
| סברא, ⸗רות
|
swure, -es
|
|
| שייכות
|
Šaaches, Šajches
|
| שאלה
|
šaale
|
| שבּת
|
šabes
|
| שבּת⸗צו⸗נאַכט
|
šabejs-cu-nacht
|
| שבּתי⸗צביניק
|
šabse-cwinik
|
| שכנא
|
šachne
|
| שחרית
|
šachris
|
↤ 56
| שדכן
|
šadchn
|
| ישעיה
|
šaje
|
| שייך
|
šajech
|
| שייגעץ, שקצים
|
šajgec, škucim
|
| שנית
|
šajnis
|
| שבט
|
šajwet
|
| שלח⸗מנות
|
šalachmunes
|
| שמאי
|
šame
|
| שמש
|
šames
|
| הושענא⸗רבּה
|
šane-rabe
|
| שער
|
šar
|
| שכנה
|
šchajne
|
| שכינה
|
šchine
|
| שחיטה
|
šchite
|
| שהחינו
|
šechejuni
|
| שעכטן (שחטן)
|
šechtn
|
| שד
|
šed
|
| שדרה
|
šedre (riknbajn)
|
| שפע
|
šejfe
|
| שקל
|
šejkl
|
| שקר
|
šejkor
|
| שטח
|
šejtach
|
| שליח, שלוחים
|
šeliach, šlichim
|
| שם
|
šem
|
| שידוך
|
šidech
|
| שיע, יהושע
|
šie
|
↤ 57
| שהיות
|
šies
|
| שפרה
|
šifre
|
| שגעון
|
šiguen
|
| שיכּור
|
šikor
|
| שיקסע
|
šikse
|
| שולחן⸗ערוך
|
šilchn-urech
|
| שום
|
šim
|
| שמעון
|
šimen
|
| שמשון
|
šimšn
|
| שינוי
|
šine
|
| שיר
|
šir (lid)
|
| [שיר ניט
|
[šir nit
|
| שיעור
|
šir (mus)
|
| שיריים
|
širajim
|
| שורה
|
šire
|
| שושן⸗פּורים
|
šišn-pirim
|
| שיטה
|
šite
|
| שותּף
|
šitef
|
| שבעה
|
šiwe
|
| יישר⸗כּוח
|
škojach, jašerkojach
|
| שלימות
|
šlajmes
|
| שליחות
|
šliches
|
| שלים⸗מזל
|
šlimazl
|
| שליטה
|
šlite
|
| שלמה
|
šlojme
|
| שלושים
|
šlojšim
|
↤ 58
| שמד
|
šmad
|
| שמעיה
|
šmaje
|
| שמע⸗ישראל
|
šma-jisruel
|
| שמריה
|
šmarje
|
| שמיעה
|
šmie
|
| שמואל
|
šmil
|
| שמירה
|
šmire
|
| שמונה⸗עשרה
|
šmonesre, šemenesre
|
| שניאור
|
šnajor
|
| שוחד
|
šojched
|
| שוחט
|
šojchet
|
| שופט
|
šojfet
|
| שופר
|
šojfor
|
| שומר
|
šojmor
|
| שורש
|
šojreš
|
| שוטה
|
šojte
|
| שלש⸗סעודות
|
šolešides
|
| שואל
|
šool
|
| שתּדלן
|
štadlen
|
| שטות
|
štis
|
| שעה
|
šu
|
| שכן
|
šuchn
|
| שפל
|
šufl
|
| שלום,⸗עליכם
|
šulem,-alajchem
|
| שבח
|
šwach
|
↤ 59
| שבט
|
šwat
|
| שבועה
|
šwie
|
| שבועות
|
šwies
|
|
| תּאווה
|
Taawe
|
| טענה
|
taane
|
| טעם
|
taam
|
| תּענוג
|
taanig
|
| תּכלית
|
tachles
|
| תּכריכים
|
tachrichim
|
| תּכשיט
|
tachšit
|
| תּחתּונים
|
tachtojnim
|
| תּיכּף⸗ומיד
|
tajkef,-imijad
|
| טבת
|
tajwes
|
| תּקיף
|
takif
|
| תּקנה
|
takune
|
| טלית,⸗קטן
|
tales,-kutn
|
| תּלין
|
taljen
|
| תּלמיד
|
talmid
|
| תּלמוד,⸗תּורה
|
talmid,-tojre
|
| תּם, תּמעוואַטע
|
tam, tamewate
|
| תּמצית
|
tamcis
|
| תּמוז
|
tamiz
|
| תּנחום
|
tanchim
|
| תּרבּות
|
tarbis
|
| טרפות
|
tarfes
|
↤ 60
| תּרגום
|
targim
|
| תּרעומות
|
tarimes
|
| תּחית⸗המתים
|
tchies-hamajsim
|
| תּחילת
|
tchiles
|
| תּחום
|
tchim
|
| תּחינה
|
tchine
|
| טבע
|
tejwe
|
| תּל
|
tel
|
| תּנ״ך
|
tenach
|
| טרחא
|
terche
|
| תּירוץ
|
terec
|
| תּפילה
|
tfile
|
| תּפילין
|
tfiln
|
| תּפיסה
|
tfise
|
| תּהום
|
thom
|
| תּיקון,⸗טעות
|
tikn-tues
|
| תּהילים
|
tilim
|
| טומאה
|
time
|
| טינוף
|
tinef
|
| תּשעה⸗בּאָב
|
tišebuw, tišebow
|
| תּשרי
|
tišri
|
| טיפּש
|
tipeš
|
| תּקיעה
|
tkie
|
| תּקיעת⸗כּף
|
tkies-kaf
|
| תּקופה
|
tkife
|
| תּליה
|
tlie
|
↤ 61
| תּמימות
|
tmimes
|
| תּנאַי, תּנאָים
|
tnaa, tnuim
|
| תּנועה
|
tnie
|
| תּוך
|
toch
|
| תּוכחה
|
tojcheche
|
| טועה זיין זיך
|
toje zaan zech
|
| תּופס זיין
|
tojfes zaan
|
| תּוהו⸗ובוהו
|
tojhi-wewojhi
|
| תּורה
|
tojre
|
| תּוספות
|
tojsefes
|
| תּושב
|
tojšew
|
| טובה
|
tojwe
|
| טביה
|
tojwje
|
| טובל זיין
|
tojwl zaan
|
| טרייף (טרפה)
|
trajfe
|
| תּרופה
|
trife
|
| תּשובה
|
tšiwe
|
| תּחת
|
tuches
|
| טעות
|
tues
|
| טמא
|
tume
|
| תּמיד
|
tumid
|
| תּענית
|
tunes
|
| תּביעה
|
twie (taane)
|
| תּבואה
|
twie (brojt)
|
| טבילה
|
twile
|
↤ 62
|
| אָדם⸗הראשון
|
Udem-horišn
|
| אָדר
|
uder
|
| אָדון
|
udn
|
| עליו⸗השלום
|
ulew-hašulem
|
| אָמן
|
umajn
|
| עמוד
|
umed
|
| ענו
|
unew
|
| ערי⸗מקלט
|
ure-miklet
|
| ערב
|
urew
|
| ערל
|
url
|
| אָרון,⸗קודש
|
urn,-kojdeš
|
| אָסור
|
user
|
| עתיד
|
usid
|
| אָשר
|
ušer
|
| עבר
|
uwer
|
| אבות
|
uwes
|
| אָבל
|
uwl
|
|
| וועד
|
Waad
|
| ויצעקו
|
wajicaki
|
| ויברח
|
wajiwrach
|
| וושט
|
wajšet
|
| וותּרן
|
watren
|
| ווידוי
|
wide
|
| וויכּוח
|
wikiach
|
↤ 63
|
| זכר
|
Zajchor
|
| ז״ל
|
zal
|
| זלמן
|
zalmen
|
| זכריה
|
zcharje
|
| זכיה
|
zchie
|
| זכות,⸗אָבות
|
zchis,-uwes
|
| זאב
|
zejw
|
| זכרונו⸗לברכה
|
zichrojne-liwruche
|
| זכּרון
|
zikurn
|
| זיווג
|
ziweg
|
| זקנה
|
zkajne
|
| זמן
|
zman
|
| זמירות
|
zmires
|
| זנות
|
znis
|
| זכיות
|
zochjes
|
| זוכה זיין
|
zojche zaan
|
| זוהר
|
zojhor
|
| זולל⸗וסובא
|
zojlel-wesojwe
|
| זונה
|
zojne
|
| זול
|
zol
|
| זריעה
|
zrie
|
| זכר
|
zuchor
|
| זקן
|
zukn
|
| זרח
|
zurech
|
