| שרייב אָן גרייזן |
| שרייבּ אָן גרייזן |
| מחבר: | מאַקס וויינרייך |
|---|
| אויסגאַבע: | ווילנע, 1926 |
|---|
| פאַרלאַג: | יעקב שאַבאַד |
|---|
| סקאַנירטע ווערסיע אין Internet Archive: | nybc212287 |
|---|
| די צאָל זייטן: | 63 |
|---|
| אַלע בענד: |
|---|
|
|
אויסגאַבּע A: פאַרן ליטווישן דיאַלעקט
↤ 3
בּאַגרינדונג
1. דער צוועק פון דעם האַנטבּיכל איז אַ ריין פּראַקטישער. עס וויל ניט ווייזן קיין נייע וועגן אין דער אָרטאָגראַפיע, נאָר אויסלערנען שרייבּן ווי ס׳געהער צו זיין לויט די כּללים, וואָס זיינען אָנגענומען בּיי היינטיקן טאָג אין אַלע יידישע שולן, בּיים גרעסטן טייל בּוכדרוקער, בּיי אַ גרויסן טייל צייטונגען און אין פּריוואַטן געבּרויך פון דער אינטעליגענץ. אין די פאָרמולירונגען האָבּ איך זיך געלאָזט פירן איבּערהויפּט פון מיין אייגענער פּראַקטיק.
2. דער איצטיקער יידישער אויסלייג איז בּעצם זייער אַ פּשוטער. די גרויסע שוועריקייט נעמט זיך נאָר פון דעם, וואָס פאַר אַ וויכטיקן בּאַשטאַנדטייל פון דער שפּראַך, פאַר די ווערטער פון העבּרעאישן אָפּשטאַם, ניצן מיר נאָך בּיז היינט דעם העבּרעאישן אויסלייג. עס גילטן, הייסט עס, אין אונזער אָרטאָגראַפיע צוויי בּאַזונדערע פּרינציפּן: בּיים שרייבּן די ניט⸗העבּרעאישע עלעמענטן לאָזן מיר זיך פירן כּמעט דורכאויס פון דער אויסשפּראַך (פאָנעטישער פּרינציפּ); צו די אַזוי גערופענע „העבּראַאיזמען” גייען מיר צו, פאַרקערט, מיט אַ ריין היסטאָרישער מאָס: מיר שרייבּן ניט לויט דער אויסשפּראַך, נאָר ווייל אַזאַ שרייבּונג איז אונז געבּליבּן בּירושה פון אַמאָל. ממילא מוז מען די צוויי בּאַזונדערע אויסלייג⸗שיטות בּאַנעמען יעדערע אויף איר בּאַזונדער ↰ 4 שטייגערן פאַר די ניט⸗העבּרעאישע עלעמענטן שטעלן מיר אויף כּללים, פאַר די העבּרעאישע מוז מען געדענקען ווערטער.
3. אַ פּשוט העבּרעאיש ווערטערבּוך, אָדער אַפילו אַ ספּעציעלע רשימה פון די העבּרעאישע ווערטער אין יידיש, קען אָבּער ניט דינען פאַר קיין אָרטאָגראַפיש הילפסמיטל; ווייל פון וואַנען קען דער זוכנדיקער וויסן, אַז awle דאַרף עד זוכן אונטער ע און ניט אונטער א, efšer אונטער א און ניט אונטער ע, srejfe אונטער ש און ניט אונטער ס, kojdem אונטער ק און ניט אונטער כּ? שוין אָפּגערעדט פון ווערטער ווי krišme, mircešem, monešach, וואָס האָבּן אינגאַנצן געבּיטן זייער אויסשפּראַך לגבּי העבּרעאיש. עס איז קלאָר, אַז אַ ממשותדיק הילפסמיטל קען זיין בּלויז אַזאַ אָרטאָגראַפיש ווערטערבּוך, וואָס שטעלט אויף די ווערטער אין אָן אַלף⸗בּית לויט דער יידישער אויסשפּראַך.
4. מען וואָלט געקענט גיין אויך מיט דעם גאַנג, אַז מען זאָל די ווערטער שרייבּן פריער פאָנעטיש (סרייפע, עפשער, אַוולע) און לעבּן דעם אַוועקשטעלן די אָנגענומענע שרייבּונג, אָבּער די היינטיקע פּעדאַגאָגישע פּסיכאָלאָגיע האָט אויסגעפונען, אַז דאָס אויסלערנען זיך קאָרעקט שרייבּן איז געבּויט איבּערהויפּט אויף בּאַשאַפן ריכטיקע זע⸗איינדרוקן. וואָלטן מיר פאַרן תּלמיד אַוועקגעשטעלט אַזעלכע שורות, ווי
וואָלט דאָס שפּעטער, ווען ער וואָלט זיך געפּרואווט דערמאָנען דעם אויסלייג פון srejfe, געבּראַכט צו אַ גרויסן פּלאָנטער. פאַר זיינע אויגן וואָלטן אויפגעשטאַנען צוויי גאַנץ גלייכע וויזועלע בּילדער, סרייפע און שרפה, און ער וואָלט ניט געוואוסט וואָסערס צו נעמען; עס ↰ 5 וואָלטן אויך נאָך מעגלעך געוואָרן צווישנקאָמבּינאַציעס, ווי מיר טרעפן זיי בּיי „פופציקפּראָצענטיקע עמי⸗הארצים”: שרייפה, סרפה אאַז״וו.
5. דאָס איז געווען דער גרונד, פאַרוואָס איך בּין געקומען צום בּאַשלוס, אַז מען מוז אויסקלייבּן די לאַטיינישע אותיות פאַר אַ שליסל. יעמאָלט האָבּן מיר בּיידע מעלות: אי מען קען אויפשטעלן דעם סדר פון די ווערטער לויט זייער אויסשפּראַך, אי דער איינדרוק פונם שריפט⸗בּילד ווערט ניט פאַרטומלט דורך זייטיקע פאָרשטעלונגען. דערבּיי זיינען בּיי די לאַטיינישע וואָרטבּילדער ניס דורכגעפירט קיין שטרענגע פאָנעטישע פּרינציפּן; דער איינציקער פּרינציפּ איז: אונטערשפּאַרן דעם זכּרון פון תּלמיד.
6. איין שוועריקייט קומט יאָ אַרויס: „סרייפע” וואָלט געקלעקט פאַר אַלע דיאַלעקטן, ליטווישע וואָלטן דאָס געלייענט srejfe און די פּוילישע srajfe, פּונקט ווי „לייגן” בּאַטייט לויטן דיאַלעקט אי lejgn, אי lajgn. מוז מען, הייסט עס, האָבּן בּאַזונדערע אויסגאַבּעס פאַר ליטווישע און פאַר פּוילישע יידן; אָבּער דאָס איז שוין אַ פראַגע פאַרן פאַרלעגער, ניט פאַרן בּאַנוצער פון דעם בּיכל.
7, ריכטיק שרייבּן די העבּראַאיזמען קען מען זין אויסלערנען נאָר דורך דעם, וואָס מען זעט וואָס אָפטער דאָס ריכטיקע שריפטבּילד פאַר די אויגן. דעריבּער דאַרף דער תּלמיד וואָס אָפטער בּאַנוצן דאָס דאָזיקע בּיכל, בּיז וואַנען ער וועט שוין זיין אינגאַנצן זיכער און וועט זיך מער אין אים ניט נייטיקן. בּיי יעדער שריפטלעכער אַרבּעט, אויך אין קלאַס, דאַרף דער תּלמיד אַהער אַריינקוקן, און אויבּ ניט יעדערער איז אימשטאַנד זיך דאָס איינצושאַפן, זאָל כאָטש דער לערער אויף זיין טישל האָבּן אַזאַ בּיכל און ערלויבּן יעדערן צו כאַפּן אַ קוק אַריין.
↤ 6
אויסלייג⸗כּללים פאַר די ניט⸗העבּרעאישע עלעמענטן
1. מען שרייבּט ניט צוויי פונאיינע אותיות: אַלע, זוּמער, בּרענען (ניט אַללע, זוממער, בּרעננען). אויסנאַמען: א) בּשעת דער לעצטער אות פונם פאָדערטראַף איז דערזעלבּער, ווי דער ערשטער טראַף פון שורש: אייננעמען, אויססדרן, אָפּפּטרן, אויפפרעסן, פאַררייסן (ניט איינעמען, אָפּטרן אאַז״וו); בּ) בּיי אַ טייל פרעמדע פאַמיליע⸗נעמען: פרידריך שיללער.
2. קיין שטומע ע און ה שרייבּט מען ניט אינמיטן וואָרט: ליבּע (ניט ליעבּע), זון (ניט זוהן), אויך ניט אין לעצטן טראַף: טראָגן דעם לאַנגן שטעקן. בּלויז אין די הויפּטוואָרטפאָרמען און צייטוואָרטפאָרמען (ניט בּיי אַדיעקטיוון!), וואו —נג—, —נק—, —מ— און —נ— אין אויסלאָז פון שורש בּאַגעגענען זיך מיט אַ —ן פון דער ענדונג, דאַרף מען פאַרן —ן אַריינשטעלן אַ ע. אַלזאָ: שטאַנגען, געדאַנקען, בּלוּמען, טוּנען, זינגען, זינקען, נעמען, שיינען (ניט זינקן, זינקן אאַז״וו).
↤ 7
3. די ווייכקייט פון אַ קאָנסאָנאָנט ווערט אין פרעמדווערטער ניט בּאַצייכנט דורך קיין י: עקזעמפּלאַר, עוואָלוציע, נעגאַטיוו.
4. די ענדונג —יק אין בּייווערטער (אַדיעקטיוון) ווערט קיין מאָל ניט געשריבּן מיט אַ ג. אַלזאָ: וויכטיק, האַסטיק, מעכטיק. ווערט פון אַזאַ בּייוואָרט אַ הויפּטוואָרט דורך צוגעבּן דעם סופיקס —קייט, איז שרייבּט מען (לויט כּלל 1) נאָר איין ק: וויכטיקייט, האַסטיקייט, מעכטיקייט.
5. די ענדונג —עך ווערט אַלעמאָל געשריבּן מיט ע, סיי אין בּייווערטער: גליקלעך, שרעקלעך, שוואַכלעך. סיי אין פאַרקלענער⸗פאָרמען פון הויפּטווערטער: מיידלעך, בּרעקלעך, יינגלעך.
6. פאַר —נג און —נק שרייבּט מען ניט קיין יי, נאָר ע, אַלזאָ שטרענג, קרענק, ענגלאַנד.
7. ייד, יינגל אאַז״וו ווערן געשריבּן מיט צוויי יודן.
8. מענטש, בּענטשן, ווינטשן אאַז״וו ווערן געשריבּן מיט טש.
9. די. פאָדערטראַפן בּאַ—, פאַר—, אַנט— ווערן אַלעמאָל געשריבּן מיט אַ: בּאַנעמען פאַרגעסן, אַנטלויפן; אָבּער ענדגילטיק, ווייל ס׳האָט ניט צום פאָדערטראַף אַנט—, נאָר ס׳נעמט זיך פון ענד+גילטיק.
↤ 8
10. די אויבּנגעבּראַכטע כּללים זיינען אָנגענומען פון אַלעמען; אָפּטרעטן פון זיי הייסט מאַכן אַ גרייז. פאַראַן אָבּער אייניקע פראַגן פון דער אָרטאָגראַפיע, וואָס זיינען נאָך ניט ענדגילטיק בּאַשלאָסן:
א) מען מעג שרייבּן סיי רואיק, וואו פּרואוון, סיי רוּיק, וווּ, פּרוּוון (אָבּער ניט פרובן).
בּ) מען מעג שרייבּן סיי האַלז, גאַנז, פענסטער, סיי האַלדז, גאַנדז, פענצטער.
ג) די דאָזיקע פרייקייט בּלייבּט, בּיז וואַנען די קענערס וועלן זיך אַלע צוזאַמענקומען און בּאַשליסן; אָבּער זאָל יעדער איינער האָבּן אין זינען, אַז מען דאַרף זיין אויסגעהאַלטן אין איין שיטה: אַהער אָדער אַהין — ניט שרייבּן אין איין זאַץ אַזוי און אין צווייטן אַנדערש.
11. סיי צו די ניט⸗העבּרעאישע, סיי צו די העבּרעאישע עלעמענטן איז שייך די פראַגע פון אַפּאָסטראָף (׳). ער ווערט ניט געבּרויכט אויף אָפּצוטיילן ענדונגען: שיינדלס, חנהס, פּרצעס, שלום⸗עליכמס (ניט שיינדל׳ס אאַז״וו). ער ווערט ניט געבּרויכט אויף אָפּצוטיילן די העבּרעאישע בּאַשטאַנדטיילן פון וואָרט פון די ניט⸗העבּרעאישע: בּאַגנבענען, כּלבּוניק, אויסמוסרן (ניט בּאַ׳גנב׳ענען אאַז״וו.).
יאָ געבּרויכט ווערט דער אַפּאָסטראָף נאָר אויף אָפּצוטיילן צוויי בּאַזונדערע ווערטער, וואָס ↰ 9 איינס פון זיי איז געקירצט: ס׳וואַסער (=דאָס וואַסער), ס׳רעגנט (=עס רעגנט). אויך דאָ איז פאַראַן אַן אויסנאַם: צונויפגיסונגען פון אַ פּרעפּאָזיציע מיטן אַרטיקל ווערן געשריבּן אָן אַן אַפּאָסטראָף: אויפן, פונם, אונטערן, בּיים.
[די קירצונגען: ר׳האָט (=ער האָט), האָט׳ן (=האָט אים) זיינען ניט אָנגענומען אין דער ליטעראַרישער שפּראַך און קאָנען בּאַנוצט ווערן סיידן אויף איבּערצוגעבּן פּינקטלעך די אויסשפּראַך פון אַ פּוילישן יידן.]
↤ 10
אומבּאַדינגט איבּערלייענען:
š בּאַטייט ש (פּויליש sz, דייטש sch, ענגליש sh).
c בּאַטייט צ ווי אין פּויליש.
z בּאַטייט ז ווי אין פּויליש, פראָנצייז אאַז״וו.
דער פּלוראַל פון די הויפּטווערטער איז געגעבּן נאָר דאַן, ווען עס בּייט זיך די שרייבּונג נאָך חוץ דער ענדונג ⸗ים אדער ⸗ות (בּקי — בּקיאים אאַז״וו).
בּנוגע דעם חולם (אין אַזעלכע ווערטער ווי טובה, רושם אאַז״וו) איז דורכגעפירט, לויט דער ליטעראַרישער אויסשפּראַך, די שרייבּונג oj (tojwe, rojczem) און ניט דער דיאַלעקטישער ej.
↤ 11
ווערטערבּוך פון העבּראַאיזמען
| אבּא
|
Abe
|
| אַחשורוש
|
achašwejreš
|
| אַחר⸗המעשה
|
acher-hamajse
|
| אַכילה
|
achile
|
| אַכלען
|
achlen
|
| אַחריות
|
achrajes
|
| אַכסניא
|
achsanje
|
| אַכזר
|
achzer
|
| אַכזריות
|
achzorjes
|
| אַדרבּא
|
aderabe
|
| עד⸗היום
|
ad-hajem
|
| אַדמה
|
adome
|
| אַפיקומן
|
afikojmen
|
| אַגב,⸗אורחא
|
agew,-urche
|
| עגמת⸗נפש
|
agmes-nefeš
|
| אַגדה
|
agode
|
| אגודה
|
agude
|
| אַגודת⸗ישראל
|
agudes-jisroel
|
| עגונה
|
agune
|
| עקיבא
|
akiwe
|
| אַכּלל
|
aklal
|
| עקרה
|
akore
|
| עקשן
|
akšn
|
| על⸗חטא
|
al-chet
|
↤ 12
| אַלף⸗בּית
|
alef-bejs
|
| אַלכּסנדר, אַלעקסאַנדער
|
aleksander
|
| הלמאַי
|
alemaj
|
| הלוואַי
|
alewaj
|
| עליה
|
alie
|
| עלילת⸗דם
|
aliles-dam
|
| על⸗כּל⸗פּנים
|
al-kol-ponim
|
| אַלמן
|
almen
|
| אַלמנה
|
almone
|
| על⸗פּי
|
al-pi
|
| עם⸗האָרץ
|
am-horec
|
| אַנדרוגינוס
|
androjgenes
|
| אַני⸗מאַמין
|
ani-majmin
|
| עניוות
|
aniwes
|
| הנאָה
|
anoe
|
| אַפּיקורס
|
apikojres
|
| אַפּנים
|
aponim
|
| אַפּוטרופּס
|
apotropes
|
| אַפּשיטא
|
apšite
|
| אַרבּע⸗כּנפות
|
arbe-kanfes
|
| אַריה
|
arje
|
| אַהרון
|
arn
|
| אַסרן
|
asern
|
| עסקן
|
askn
|
| עשירות
|
ašires
|
| אַשכּנזיש
|
aškenaziš
|
↤ 13
| אַשמדאַי
|
ašmedaj
|
| אַוודאי
|
awade
|
| העוויה
|
awaje
|
| אַבדה
|
awejde
|
| עברה
|
awejre
|
| אַויר
|
awir
|
| עוולה
|
awle
|
| אברהם
|
awrom
|
| עזות,⸗פּנים
|
azes,-ponim
|
| אַזהרה
|
azhore
|
| עזריאל
|
azriei
|
|
| בּדחן
|
Badchn
|
| בּקשה
|
bakoše
|
| בּעל⸗חי, בּעלי⸗חיים
|
bal-chaj, bale-chajim
|
| בּעל⸗הבּית, בּעלי⸗בּתּים; בּאַלעבּאָס, בּאַלעבּאַטים
|
balebos, balebatim
|
| בּעל⸗עגלה, בּעלי⸗עגלות
|
balegole,-es
|
| בּעלן
|
baln
|
| בּעל⸗שם,⸗טוב (בּעש״ט)
|
bal-šem,-tow
|
| בּאַריכות
|
b’ariches
|
| בּר⸗כּוכבּא
|
bar-kochbe
|
| בּר⸗מצוה, ⸗מינן
|
bar-micwe, -minen
|
| בּתיה
|
basje
|
| בּת⸗יחידה
|
bas-jechide
|
| בּת⸗קול
|
baskl
|
↤ 14
| בּת⸗מלכּה
|
bas-malke
|
| בּת⸗שבע
|
bašewe
|
| בּטלן
|
batlen
|
| בּכור
|
bchor
|
| בּצלאל
|
becalel
|
| בּכן
|
bechejn
|
| בּחרם
|
bechejrem
|
| בּחוש
|
bechuš
|
| בּדעה
|
bedeje
|
| בּפירוש
|
befejreš
|
| בּגד
|
beged
|
| בּהדרגה
|
behadroge
|
| בּהמה
|
behejme
|
| בּהסכם
|
beheskem
|
| בּהלה
|
behole
|
| בּינו⸗לבּינו
|
bejne-lebejne
|
| בּין⸗השמשות
|
bejn-hašmošes
|
| בּין⸗הזמנים
|
bejn-hazmanim
|
| בּעת
|
b’ejs
|
| בּית⸗עלמין
|
bejs-almen
|
| בּית⸗הקברות
|
bejs-hakwores
|
| בּית⸗המקדש
|
bejs-hamikdes
|
| בּקיצור
|
bekicer
|
| בּכּיוון
|
bekiwn
|
| בּכּוח
|
bekojach
|
| בּכּבוד
|
bekowed
|
↤ 15
| בּמילא
|
bemejle
|
| בּמשך
|
bemešech
|
| בּן,⸗בּית, בּני⸗בּית
|
ben,-bajis, bnej-bajis
|
| בּן⸗ציון
|
ben-cien
|
| בּנאמנות
|
benemones
|
| בּנמצא
|
benimce
|
| בּן⸗עיר, ⸗יחיד
|
ben-ir, -jochid
|
| בּנוגע
|
benojgeje
|
| בּערך
|
b’erech
|
| בּריה
|
berje
|
| בּראש
|
berojš
|
| בּית⸗מדרש, בּתּי⸗מדרשים
|
bes-medreš, bote-medrošim
|
| בּסוד
|
besod
|
| בּתוכם
|
besojchem
|
| בּית⸗עולם
|
bes-ojlem
|
| בּשעת
|
bešas
|
| בּשעתּו
|
bešatoj
|
| בּשלום
|
bešolem
|
| בּעש״ט
|
bešt
|
| בּשום אופן
|
bešum⸗ojfn
|
| בּשותּפות
|
bešutfes
|
| בּטבע
|
betewe
|
| בּית⸗דין
|
bezdn
|
| בּזה⸗הלשון
|
beze-halošn
|
| בּגידה
|
bgide
|
↤ 16
| בּכדי
|
bichdej
|
| בּכלל
|
bichlal
|
| בּפרט
|
bifrat
|
| בּגנבה
|
bignejwe
|
| בּיחידות
|
bijechides
|
| בּיכולת
|
bijechojles
|
| בּירושה
|
bijeruše
|
| בּלבּול
|
bilbi
|
| בּימה
|
bime
|
| בּמקום
|
bimkem
|
| בּמזומנים
|
bimzumonim
|
| בּנין
|
binjen
|
| בּנימין
|
binjomin
|
| בּשלימות
|
bišlejmes
|
| בּיטול
|
bitl
|
| בּתּנאַי
|
bitnaj
|
| בּטחון
|
bitochn
|
| בּטוח
|
bituach
|
| בּזיון
|
bizojen
|
| בּלי⸗ספק
|
bli-sofik
|
| בּבּא⸗מעשה
|
bobe-majst
|
| בּחור
|
bocher
|
| בּודק זיין
|
bojdik zajn
|
| בּוגד
|
bojged
|
| בּולט
|
bojlet
|
| בּורא
|
bojre
|
↤ 17
| בּורר
|
bojrer
|
| בּקי,⸗יאים
|
boki, bekiim
|
| בּרוך⸗הבּא
|
borchabe
|
| בּרוך⸗הבּאָ, ⸗השם
|
boruch,-habo, -hašem
|
| בּשר⸗ודם
|
boser-wedom
|
| בּטל
|
botl
|
| בּרכיה
|
brachje
|
| בּרירה
|
brejre
|
| בּריאה
|
brie
|
| בּרית
|
bris
|
| בּרכה
|
broche
|
| בּרוגז
|
brojgez
|
| בּשמים
|
bsomim
|
| בּתולה
|
bsule
|
| בּשורה
|
bsure
|
| בּושה
|
buše
|
|
| צער,⸗בּעלי⸗חיים
|
Caar,-bale-chajem
|
| צד, צדדים
|
cad, cdodim
|
| צדיק
|
cadik
|
| צלאל
|
calel
|
| צוואה
|
cawoe
|
| צדקה,⸗גדולה
|
cdoke,-gdojle
|
| צלם
|
cejlem
|
| צמח
|
cemach
|
| חד⸗גדיא
|
chad-gadje
|
↤ 18
| ח״י
|
chaj (18)
|
| חיה,⸗רעה
|
chaje,-roe
|
| חיות
|
chajes
|
| חיל
|
chajil
|
| חיים
|
chajim
|
| חיונה
|
chajune
|
| חל זיין
|
chal zajn
|
| חלאת
|
chalaas
|
| חלה
|
chale
|
| חלף
|
chalef
|
| חול⸗המועד
|
chalemojed
|
| חלשות
|
chalošes
|
| חלוקה
|
chaluke
|
| חמור
|
chamer
|
| חמשה⸗עשר בּשבט
|
chamišoser-bišwat
|
| חנניה
|
chananje
|
| חנה
|
chane
|
| חנפענען
|
chanfenen
|
| חנוכּה
|
chanike
|
| חרוסת
|
charojses
|
| חרטה
|
charote
|
| חרפּה
|
charpe
|
| חתונה
|
chasene
|
| חתמענען
|
chasmenen
|
| חס⸗וחלילה
|
chas-wecholile
|
| חס⸗ושלום
|
chas-wesolem
|
↤ 19
| חווה
|
chawe
|
| חבר
|
chawer
|
| חברותא, ⸗תּות
|
chawruse, -es
|
| חזיר
|
chazer
|
| חזרן
|
chazern
|
| חזן
|
chazn
|
| חזקה
|
chazoke
|
| חצות
|
chcos
|
| חדר
|
chejder
|
| חפץ
|
cheifec
|
| חלק
|
chejiik
|
| חלב
|
chejlew
|
| חן,⸗נעוודיק
|
chejn,-newdik
|
| חרם
|
chejrem
|
| חשק
|
chejšik
|
| חסד
|
chesed
|
| חשבּון
|
chešbn
|
| חשון
|
chešwn
|
| חטא
|
chet
|
| חברה,⸗קדישא
|
chewre,-kadiše
|
| חידוש
|
chideš
|
| חיות
|
chies
|
| חיוב
|
chiew
|
| חילוף
|
chilef
|
| חילוק
|
chilek
|
| חילול,⸗השם
|
chilel,-hašem
|
↤ 20
| חסרון
|
chisorn
|
| חקירה
|
chkire
|
| חניפה
|
chnife
|
| חצוף
|
chocef
|
| חכם,⸗בּלילה
|
chochem,-balajie
|
| חכמה
|
chochme
|
| חגא
|
choge
|
| חודש, חדשים
|
chojdeš, chadošim
|
| חוקר⸗ודורש זיין
|
chojker-wedojreš zajn
|
| חול,⸗המועד
|
chojl,-hamojed
|
| חולה, חולאָים
|
chojle, chalojim
|
| חומר
|
chojmer
|
| חונף
|
chojnef
|
| חושך
|
chojšech
|
| חושד זיין
|
chojšed zajn
|
| חוב
|
chojw
|
| חוזק
|
chojzik
|
| חוק
|
chok
|
| חלום
|
cholem
|
| חלילה,⸗וחס
|
cholile,-wechas
|
| חלוץ
|
choluc
|
| חמץ
|
chomec
|
| חנן
|
chonen
|
| חרוב
|
chorew
|
| חסיד
|
chosid
|
| חתן
|
chosn
|
↤ 21
| חשוד
|
chošed
|
| חשוב
|
chošew
|
| חסר⸗דעה
|
chsar-deje
|
| חסידות
|
chsides
|
| חתימה
|
chsime
|
| חשד
|
chšad
|
| חשיבות
|
chšiwes
|
| חוץ
|
chuc
|
| חוצפּה
|
chucpe
|
| חומש
|
chumeš
|
| חופּה
|
chupe
|
| חורבּן
|
churbn
|
| חורבה
|
churwe
|
| חוש
|
chuš
|
| ציבּור
|
cibur
|
| ציצה
|
cice
|
| ציון
|
cien
|
| ציוניזם
|
cionizm
|
| צפּורה
|
cipojre
|
| צביה
|
ciwje
|
| צניעות
|
cnies
|
| צנועה
|
cnue
|
| צדוק
|
codik
|
| צפון
|
cofn
|
| צרה
|
core
|
| צו⸗להכעיס
|
cul’aches
|
↤ 22
| צורה
|
cure
|
| צבי
|
cwi
|
| צביעות
|
cwies
|
| צבועיאַק
|
cwujak
|
|
| דבּרן
|
Dabern
|
| דחקות
|
dachkes
|
| דין
|
dajen
|
| דאגה
|
dajge
|
| דלות
|
dales
|
| דלפן
|
dalfn
|
| דם,⸗שונא
|
dam,-sojne
|
| דרדקי⸗מלמד
|
dardeke-melamed
|
| דרשענען
|
daršenen
|
| דת
|
das
|
| דווקא
|
dawke
|
| דהיינו
|
dehajne
|
| דעה
|
deje
|
| דפק
|
dejfik
|
| דרך,⸗ארץ
|
derech,-erec
|
| דבּוק
|
dibuk
|
| דקדוק
|
dikduk
|
| דמיון
|
dimjen
|
| דינה
|
dine
|
| דין,⸗תּורה
|
din,-tojre
|
| דין⸗וחשבּון
|
din-wechešbn
|
↤ 23
| דירה
|
dire
|
| דוב
|
dojw
|
| דן
|
don
|
| דניאל
|
doniel
|
| דור
|
dor
|
| דרום
|
dorem
|
| דבר⸗אַחר
|
dower-acher
|
| דוד
|
dowid
|
| דרשה
|
droše
|
| דוכנען
|
duchenen
|
| דבקות
|
dwejkes
|
| דבורה
|
dwojre
|
|
| עצם
|
Ecem
|
| אפרים
|
efrojim
|
| אפשר
|
efšer
|
| עצה
|
ejce
|
| איכות
|
ejches
|
| עדה
|
ejde
|
| עדות
|
ejdes
|
| עגל
|
ejgl
|
| אימה
|
ejme
|
| עין⸗הרע
|
ejn⸗hore
|
| עירוב
|
ejrew
|
| עת⸗צרה
|
ejs-core
|
| עסק
|
ejsik
|
↤ 24
| אבר
|
ejwer
|
| אלחנן
|
elchonon
|
| אליעזר
|
eliezer
|
| אליה, אלי
|
elje
|
| אליהו,⸗הנביא
|
eljohu,-hanowi
|
| אליקום
|
eljokum
|
| אלעזר
|
elozer
|
| אלול
|
elul
|
| אמת
|
emes
|
| אמונה
|
emune
|
| ערך
|
erech
|
| ארץ⸗ישראל
|
erec-jisroel
|
| ערב
|
erew
|
| אתרוג
|
esreg
|
| אסתּר,⸗תּענית
|
ester,-tones
|
| אביון
|
ewjen
|
| אבן⸗טוב
|
ewn-tow
|
| עזרת⸗נשים
|
ezras-nošim
|
| עזרא
|
ezro
|
|
| גבּאי
|
Gabe
|
| גבּאות
|
gaboes
|
| גדלות
|
gadles
|
| גאווה
|
gajwe
|
| גלח
|
galach
|
| גם⸗אַתּם
|
gam-atem
|
↤ 25
| גן⸗עדן
|
gan-ejdn
|
| גנב
|
ganew
|
| גשמיות
|
gašmies
|
| גבריאל
|
gawriel
|
| גזלן
|
gazlen
|
| גדליה
|
gdalje
|
| גדולה
|
gdule
|
| גיהנום
|
geenem
|
| גירוש
|
gejreš
|
| גמטריא
|
gematrie
|
| גמרא
|
gemore
|
| גר
|
ger
|
| גרשון
|
gersn
|
| גט
|
get
|
| גבּור
|
giber
|
| גלגול
|
gilgl
|
| גמילות⸗חסד
|
gmiles-chesed
|
| גנבה
|
gnejwe
|
| גדול
|
godl
|
| גוי
|
goj
|
| גואל
|
gojel
|
| גולם
|
gojlern
|
| גורל
|
gojrl
|
| גוסס
|
gojses
|
| גובר זיין
|
gojwer zajn
|
| גוזר זיין
|
gojzer zajn
|
↤ 26
| גלות
|
goles
|
| גאון
|
goon
|
| גרוש
|
goreš
|
| גרושה
|
gruše
|
| גסיסה
|
gsise
|
| גוף
|
guf
|
| גופא
|
gufe
|
| גאולה
|
g’ule
|
| גוזמא
|
guzme
|
| גביר
|
gwir
|
| גבורה
|
gwure
|
| גזר
|
gzar
|
| גזלה
|
gzejle
|
| גזרה
|
gzejre
|
|
| הכנעה
|
Hachnoe
|
| הכנסה
|
hachnose
|
| הכנה
|
hachone
|
| הצלחה
|
hacloche
|
| הפסקה
|
hafsoke
|
| הפטורה
|
haftojre
|
| הגם
|
hagam
|
| הגדה
|
hagode
|
| הקדמה
|
hakdome
|
| הלבּשה
|
halbošo
|
| הלוואה
|
halwoe
|
↤ 27
| המצאה
|
hamcoe
|
| המון
|
hamojn
|
| הנהגה
|
hanhoge
|
| הנחה
|
hanoche
|
| הנאה
|
hanoe
|
| הרגענען
|
hargenen
|
| הריגה
|
harige
|
| התחלה
|
haschole
|
| השכּלה
|
haskole
|
| הסכּמה
|
haskome
|
| השגה
|
hasoge
|
| התראה
|
hasroe
|
| השם⸗יתבּרך
|
hašem-jisborech
|
| השגחה
|
hašgoche
|
| השערה
|
haš’ore
|
| השפּעה
|
hašpoe
|
| התּקוה
|
hatikwo
|
| העוויה
|
hawaje
|
| הבדלה
|
hawdole
|
| הבטחה
|
hawtoche
|
| הפקר
|
hefker
|
| היפּך
|
hejpech
|
| הקדש
|
hekdeš
|
| המשך
|
hemšech
|
| הן,⸗והן
|
hen,-wehen
|
| הסכּם
|
heskem
|
↤ 28
| הספּד
|
hesped
|
| היזק
|
hezik
|
| הלכות
|
hilches
|
| הלל
|
hilel
|
| התחייבות
|
hischajwes
|
| התלהבות
|
hislajwes
|
| התפּעלות
|
hispajles
|
| השתּדלות
|
hištadles
|
| הוצאה
|
hojcoe
|
| הודעה
|
hojdoe
|
| הורג
|
hojreg
|
| הוספה
|
hojsofe
|
| הושענא,⸗רבּה
|
hojšajne,-rabe
|
| המן⸗טאַש
|
homen taš
|
| העזה
|
hoze
|
|
| עיבּור⸗יאָר
|
Iber-jor
|
| איציק
|
icik
|
| עיקר
|
iker
|
| עילוי
|
ile
|
| עינוי
|
ine
|
| ענין
|
injen
|
| עיפּוש
|
ipeš
|
| איר
|
ir (chojdeš)
|
| איסר
|
iser (nomen)
|
| איסור
|
iser (farbot)
|
↤ 29
| אשה, נשים
|
iše, nošim
|
| עברי
|
iwre
|
|
| יבּשה
|
Jaboše
|
| יחסן
|
jachsn
|
| יד⸗אחת
|
jad-aches
|
| יקרות
|
jakres
|
| ים
|
jam
|
| יענקל
|
jankl
|
| יעקב
|
jankew
|
| ירדן
|
jardn
|
| ירשענען
|
jaršenen
|
| יישר⸗כּוח
|
jašer-kojach
|
| יחזקאל
|
jechezkl
|
| יחיאל
|
jechiel
|
| ידיעה
|
jedie
|
| יפהפיה
|
jefejfie
|
| יהושע
|
jehojšue
|
| יהודה
|
jehude
|
| יהודי, יאַהודי
|
jehudi
|
| יהודית
|
jehudis
|
| יצר⸗הרע
|
jejcer-hore
|
| יקותיאל
|
jekusiel
|
| ילד
|
jeled
|
| יללה
|
jelole
|
| ימח⸗שמו
|
jemach-šmoj
|
↤ 30
| יניקה
|
jenike
|
| ירא⸗שמים
|
jerej-šomajim
|
| יריד
|
jerid
|
| ירידה
|
jeride
|
| ירושה
|
jeruše
|
| ירושלים
|
jerušolajim
|
| יסוד
|
jesod
|
| יתומה
|
jesojme
|
| יסורים
|
jesurim
|
| ישעיה
|
ješaje
|
| ישיבה
|
ješiwe
|
| ישועה
|
ješue
|
| יצחק
|
jicchok
|
| יחוס
|
jiches
|
| יאוש
|
jieš
|
| יראת⸗הכּבוד
|
jir’as-hakowed
|
| ירמיה
|
jirmje
|
| ישראל
|
jisroel
|
| ישוב,⸗הדעת
|
jišew,-hadaas
|
| יזכּור
|
jizker
|
| יחיד
|
jochid
|
| ידוע
|
jodue
|
| יוצא מן הכּלל
|
jojce-min-haklal
|
| יוצא זיין
|
jojce zajn
|
| יוחנן
|
jojchonen
|
| יואל
|
jojel
|
↤ 31
| יום⸗הדין
|
jojm-hadin
|
| יונה
|
jojne
|
| יורד
|
jojred
|
| יורש
|
jojreš
|
| יוסף
|
jojsef
|
| יושר
|
jojšer
|
| יובל
|
jojwl
|
| יום⸗כּיפּור
|
jom-kiper
|
| יום⸗טוב
|
jontew
|
| יתום
|
josem
|
| יוון
|
jown
|
| יהודית
|
judes
|
|
| כּעס
|
Kaas
|
| קבּצן
|
kabcn
|
| קבּלה
|
kabole
|
| קבּלת⸗פּנים
|
kaboles-ponim
|
| קצב
|
kacew
|
| כּך⸗הוה
|
kach-hawe
|
| קדיש
|
kadeš
|
| קדחת
|
kadoches
|
| קערה
|
kajre
|
| כּעסן
|
kajsn
|
| כּלה
|
kale
|
| קלמן
|
kalmen
|
| קל⸗וחומר
|
kal-wochojmer
|
↤ 32
| קמצן
|
kamcn
|
| כּמה
|
kame
|
| קמיע
|
kameje
|
| כּמות
|
kames
|
| כּפּרה
|
kapore
|
| כּתריאל
|
kasriel
|
| קשיא, ⸗ות
|
kaše, -es
|
| כּשרן
|
kašern
|
| כּוונה
|
kawone
|
| קדושה
|
kduše
|
| כּדאַי
|
kedaj
|
| כּדי
|
kedej
|
| כּדומה
|
kedojme
|
| קהילה
|
kehile
|
| כּפל
|
kejfl
|
| כּלי
|
kejle
|
| קיסר
|
kejser
|
| קבר,⸗אָבות
|
kejwer,-owes
|
| כּלב
|
kelew
|
| קרן
|
kern
|
| כּסדר
|
kesejder
|
| קיבּוץ
|
kibec
|
| כּיבּוד
|
kibed
|
| קיצור
|
kicer
|
| קידוש,⸗השם
|
kideš,-našem
|
| קיום
|
kijem
|
↤ 33
| כּמעט
|
kimat
|
| קינה
|
kine (kloglid)
|
| קנאה
|
kine (mekane zajn)
|
| כּינים
|
kinim
|
| כּסא⸗הכּבוד
|
kise-hakowed
|
| כּסלו
|
kislew
|
| כּישוף
|
kišef
|
| כּיוון
|
kiwn
|
| כּזב
|
kizew
|
| כּלל
|
klal
|
| כּלי⸗קודש
|
kle-kojdeš
|
| כּלי⸗זין
|
kle-zajin
|
| קלעזמער, כּלי⸗זמר
|
klezmer
|
| קליפּה
|
klipe
|
| כּלומרשט
|
klojmeršt
|
| קללה
|
klole
|
| קנס⸗מאָל
|
knas-mol
|
| קניה
|
knie
|
| קדוש
|
kodes
|
| כּוח
|
kojach
|
| קודם,⸗כּל
|
kojdem,-kol
|
| כּהן
|
kojhen
|
| כּולל זיין
|
kojlel zajn
|
| קונה,⸗שם זיין
|
kojne,-šem zajn
|
| כּורעים
|
kojrim (faln)
|
| כּל
|
kol (ale)
|
↤ 34
| קול,⸗קורא
|
kol,-kojre
|
| כּלבּוניק
|
kolbojnik
|
| כּלערליי
|
kolerlej
|
| כּל⸗ישראל
|
kol-jisroel
|
| כּל⸗נדרי
|
kol-nidre
|
| כּל⸗זמן
|
kol-zman
|
| קהל
|
kool
|
| קרבּן
|
korbn
|
| קרוב
|
korew
|
| כּוס
|
kos
|
| קשה
|
koše
|
| כּשר
|
košer
|
| כּבוד
|
kowed
|
| כּרך
|
krach
|
| [קריע
|
[krie (ajz)
|
| קריעה
|
[krie (rajsn)
|
| קריאת⸗שמע
|
krišme
|
| קרובהשאַפט
|
krojwešaft
|
| כּתב,⸗יד
|
ksaw,-jad
|
| כּתיבה וחתימה טובה
|
ksiwe wechsime tojwe
|
| כּתובּה
|
ksube
|
| [קונדס, ים; קונדעס, ⸗דייסים
|
[kundes, -dejsim
|
| יקותיאל
|
kusiel
|
| קבורה
|
kwure
|
↤ 35
|
| להכעיס
|
L’aches
|
| לחלוטין
|
lachlutn
|
| לאחדים
|
l’achodim
|
| ל״ג⸗בּעומר
|
lag-bojmer
|
| ליהודים
|
lajehudim
|
| למדן
|
lamdn
|
| ל״ו, למד⸗וואָוו
|
lamed-wow
|
| לאַטכענען; לקחענען
|
latchenen
|
| לאַוו
|
law
|
| לץ
|
lec
|
| לחיים
|
lechajim
|
| לכתחילה
|
lechatchile
|
| לכל⸗הדעות
|
lechol-hadejes
|
| לכל⸗הפּחות
|
lechol-hapoches
|
| לצנות
|
lecones
|
| לפי⸗ערך
|
lefi-erech
|
| לגמרי
|
legamri
|
| להבדיל
|
lehawdl
|
| לייכעץ; ליחות
|
lejchec
|
| לאה
|
leie
|
| לאיבּוד
|
lejibed
|
| לוי
|
iejwe
|
| למאַי
|
lemaj
|
| למען⸗השם
|
leman-hašem
|
| למזל
|
lemazl
|
| למשל
|
lemošl
|
↤ 36
| לפּנים
|
leponim
|
| לערך
|
l’erech
|
| לעת⸗עתּה
|
lesate
|
| לסוף
|
lesof
|
| לטובת
|
letojwes
|
| לוויה
|
lewaje
|
| לבנה
|
lewone
|
| לימוד
|
limed
|
| לויתן
|
liwjosn
|
| לכן
|
lochn
|
| להוט
|
loet
|
| לא,⸗די, ⸗יוצלח
|
loj,-daj, -juclech
|
| לומדות
|
lomdes
|
| לשון,⸗הקודש
|
lošn,-kojdeš
|
| לוח
|
luach
|
| לולב
|
lulew
|
|
| מבּול
|
Mabl
|
| מצה
|
mace
|
| מצבה
|
macejwe
|
| מצב
|
macew
|
| מחלה
|
machle
|
| מחלוקת
|
machloikes
|
| מחמד
|
machmed
|
| מחמת
|
machrnes
|
| מחנה
|
machne
|
↤ 37
| מחרים זיין
|
machrim zajn
|
| מכשפה
|
machšejfe
|
| מכשיר
|
machšir
|
| מחשבה
|
machšowe
|
| מהיכא⸗תּיתי
|
machtejse
|
| מחזור
|
machzer
|
| מציל זיין
|
macl zajn
|
| מצליח זיין
|
macliach zajn
|
| מדרגה
|
madrejge
|
| מדריך זיין
|
madrich zajn
|
| מפקיר זיין
|
mafkir zajn
|
| מפסיק זיין
|
mafsik zajn
|
| מפטיר
|
maftir
|
| מגפה
|
magejfe
|
| מגע⸗ומשא
|
mage-mase
|
| מגיד
|
magid
|
| מהלך
|
mahalech
|
| מאכל
|
majchl
|
| מעלה
|
majle
|
| מעמד
|
majmed
|
| מאמין
|
majmin
|
| מה⸗יפית
|
majofes
|
| מעריב
|
majrew (dawnen)
|
| מערב
|
majrew (zajt)
|
| מאַריך
|
majrich zajn
|
| מעשה, מעשיות
|
majse, -s
|
↤ 38
| מעשים
|
majsim
|
| מכּבּי
|
makabi
|
| מכּה
|
make
|
| מקפּיד זיין
|
makpid zajn
|
| מקריב זיין
|
makriw zajn
|
| מל זיין
|
mal zajn
|
| מלבּוש
|
malbeš
|
| מלכות
|
malches
|
| מלאך,⸗המות
|
malech,-hamowes
|
| מעלה⸗גרהן
|
malegejren
|
| מלכּה
|
malke
|
| מלווה
|
malwe
|
| ממש
|
mameš
|
| ממשות
|
mamošes
|
| ממזר
|
mamzer
|
| מנהיג
|
manhig
|
| מה⸗נשתּנה
|
maništane
|
| מפּיל זיין
|
mapil zajn
|
| מפּלה
|
mapole
|
| מרשעת
|
maršas
|
| משא
|
mase (last)
|
| משא⸗ומתּן
|
mase-matn
|
| מסרן
|
masern
|
| משכּיל
|
maskil
|
| מסכּים זיין
|
maskim zajn
|
| מסקנא
|
maskone
|
↤ 39
| מתמיד
|
masmid
|
| מספּיד זיין
|
maspid zajn
|
| מתרה זיין
|
masre zajn
|
| משגיח
|
mašgiach
|
| משקה, ⸗קאות
|
maške, -koes
|
| משכּון
|
maškn
|
| משמעות
|
mašmoes
|
| משפּיע זיין
|
mašpie zajn
|
| משתּין זיין
|
maštn zajn
|
| מטבּע
|
matbeje
|
| מתּיר זיין
|
matir zajn
|
| מתּתיהו
|
matisjohu
|
| מטמון
|
matmen
|
| מתּנה
|
matone
|
| מטריח זיין
|
matriach zajn
|
| מבטיח זיין
|
mawtiach zajn
|
| מזהיר זיין
|
mazhir zajn
|
| מזיק
|
mazik
|
| מזל,⸗טוב
|
mazl-tow
|
| מאנס זיין
|
meanes zajn
|
| מצער זיין
|
mecaer zajn
|
| מכבּד זיין
|
mechabed zajn
|
| מחבּר
|
mechaber
|
| מחיה
|
mechaje
|
| מחיב זיין
|
mechajew zajn
|
| מחלל זיין
|
mechalel zajn
|
↤ 40
| מכשף
|
mechašef
|
| מחיצה
|
mechice
|
| מחילה
|
mechile
|
| מחוצף
|
mechucef
|
| מחויב
|
mechujew
|
| מחותּן
|
mechutn
|
| מציאה
|
mecie
|
| מדינה
|
medine
|
| מדרש
|
medreš
|
| מעבר⸗לים
|
meejwer-lejam
|
| מפרנס זיין
|
mefarnes zajn
|
| מפרסם זיין
|
mefarsem zajn
|
| מפונק
|
mefunek
|
| מפורסם
|
mefursem
|
| מגיר זיין
|
megajer zajn
|
| מגלה זיין
|
megale zajn
|
| מגזם זיין
|
megazem zajn
|
| מגילה
|
megile
|
| מגולגל ווערן
|
megulgl wern
|
| מגושמדיק
|
megušemdik
|
| מהומה
|
mehume
|
| מהות
|
mehus
|
| מיאש זיין זיך
|
mejaeš zajn zich
|
| מישב זיין זיך
|
mejašew zajn zich
|
| מכין זיין
|
mejchin zajn
|
| מאה
|
meje
|
↤ 41
| מאיר
|
mejer
|
| מילא
|
mejle
|
| מלך
|
mejlech
|
| ממיתן
|
mejmesn
|
| מיוחס
|
mejuches
|
| מבין
|
mejwn
|
| מקבּר זיין
|
mekaber zajn
|
| מקבּל זיין
|
mekabl zajn
|
| מקצר זיין
|
mekacer zajn
|
| מקח
|
mekach
|
| מקדש זיין
|
mekadeš zajn
|
| מקים זיין
|
mekajem zajn
|
| מקנא זיין
|
mekane zajn
|
| מקרב זיין
|
mekarew zajn
|
| מקובּל
|
mekubl
|
| מקוים ווערן
|
mekujem wern
|
| מלמד
|
melamed
|
| מליצה
|
melice
|
| מליץ⸗יושר
|
melic-jojšer
|
| מלאכה
|
meloche
|
| מלוכה
|
meluche
|
| ממלא זיין
|
memale zajn
|
| ממלא⸗מקום
|
memale-mokem
|
| ממילא
|
memejle
|
| ממשלה
|
memšole
|
| ממונה
|
memune
|
↤ 42
| מנצח זיין
|
menacejach zajn
|
| מנחם
|
menachem
|
| מנדב זיין
|
menadew zajn
|
| מנקר
|
menaker
|
| מנשה
|
menaše
|
| מניעה
|
menie
|
| מנורה
|
menojre
|
| מנוחה
|
menuche
|
| מנוול
|
menuwl
|
| מרחם זיין זיך
|
merachem zajn zich
|
| מרחץ
|
merchec
|
| מרחק
|
merchek
|
| מרידה
|
meride
|
| מרוצה ווערן
|
meruce wern
|
| מת
|
mes
|
| משמח זיין זיך
|
mesamejach zajn zich
|
| מסירה
|
mesire
|
| מסירת⸗נפש
|
mesires-nefeš
|
| מעת⸗לעת
|
mesles
|
| מסורה
|
mesojre
|
| מסוגל זיין
|
mesugl zajn
|
| מסוכּן
|
mesukn
|
| מסופּק זיין
|
mesupek
|
| משדך זיין
|
mešadech zajn
|
| משער זיין
|
mešajer zajn
|
| משלח זיין
|
mešalejach zajn
|
↤ 43
| משך
|
mešech
|
| משיח
|
mešiach
|
| משורר
|
mešojrer
|
| משרת
|
mešores
|
| משוגעת
|
mešugas
|
| משוגע
|
mešuge
|
| משולח
|
mešulech
|
| משולם
|
mešulem
|
| משומד
|
mešumed
|
| משונה, ⸗דיק
|
mešune, -dik
|
| משופּעדיק
|
mešupedik
|
| מטהר זיין
|
metaher zajn
|
| מטמא זיין
|
metame zajn
|
| מטופּל
|
metupl
|
| מטורף
|
meturef
|
| מטושטש
|
metušteš
|
| מביש זיין
|
mewaješ zajn
|
| מבטל זיין
|
mewatl zajn
|
| מבזה זיין
|
mewaze zajn
|
| מזכּה זיין
|
mezake zajn
|
| מזומן
|
mezumen
|
| מזוזה
|
mezuze
|
| מצד
|
micad
|
| מיכל
|
michl
|
| מיכאל
|
michoel
|
| מצרים
|
micrajim
|
↤ 44
| מצווה
|
micwe
|
| מדבּר
|
midber
|
| מידה
|
mide
|
| מיאוס
|
mies
|
| מיעוט
|
miet
|
| מי⸗יודע
|
mi-jedeje
|
| מכּוח
|
mikojach
|
| מכּל⸗שכּן
|
mikolškn
|
| מקווה
|
mikwe
|
| מלחמה
|
milchome
|
| מילה
|
mile
|
| מין
|
min
|
| מנחה
|
minche
|
| מיני
|
mine
|
| מן⸗הסתּם
|
minestam
|
| מנהג
|
minheg
|
| מנין
|
minjen
|
| אם⸗ירצה⸗השם (אי״ה)
|
mircešem
|
| מרים
|
mirjem
|
| מסחר
|
mischer
|
| מיתה,⸗משונה
|
mise,-mešune
|
| מתנגד
|
misnaged
|
| מתפּלל זיין
|
mispalel zajn
|
| מסתּמא
|
mistome
|
| מתוודה זיין זיך
|
miswade zajn zich
|
| מי⸗שבּרך
|
mi-šebejrech
|
↤ 45
| משניות
|
mišnajes
|
| משנה
|
mišne
|
| משפּט
|
mišpet
|
| משפּחה
|
mišpoche
|
| משתּדל זיין זיך
|
mištadl zajn zich
|
| מטה
|
mite
|
| מזבּח
|
mizbejach
|
| מזרח
|
mizrach
|
| מזרחי
|
mizrochi
|
| מוצאי⸗שבּת
|
moce-šabes
|
| מעות,⸗חיטין
|
moes,-chitn
|
| מגן⸗דוד
|
mogn-dowid
|
| מוח
|
mojach
|
| המוציא
|
mojce
|
| מוכר⸗ספרים
|
mojcher-sforim
|
| מוחל זיין
|
mojchl zajn
|
| מודה זיין
|
mojde zajn
|
| מודיע זיין
|
mojdie zajn
|
| מודעה
|
mojdoe
|
| מוהל
|
mojel
|
| מופת
|
mojfes
|
| מורא
|
mojre
|
| מורד זיין
|
mojred zajn
|
| מוסר⸗נפש זיין זיך
|
mojser-nefeš zajn zich
|
| מוסיף זיין
|
mojsif zajn
|
| משה
|
mojse
|
↤ 46
| מושב,⸗זקנים
|
mojšew,-zkejnim
|
| מקום
|
mokem
|
| מקור
|
moker
|
| מלא
|
mole
|
| ממה⸗נפשך
|
monešach
|
| מרדכי
|
mordche
|
| מרה⸗שחורה
|
more-šchojre
|
| מוסר
|
moser
|
| משל
|
mošl
|
| מעובּרת
|
m’uberes
|
| מופלג
|
mufleg
|
| מאוימדיק
|
m’ujemdik
|
| מום
|
mum
|
| מומחה
|
mumche
|
| מוסר
|
muser
|
| מושווה ווערן
|
mušwe wern
|
| מותּר
|
muter
|
|
| נחת
|
Naches
|
| נחלה, ⸗לאות
|
nachle, -s
|
| נחמן
|
nachmen
|
| נדן
|
nadn
|
| נפקא⸗מינה
|
nafke-mine
|
| נפתּלי
|
naftole
|
| נע⸗ונד
|
na-wenad
|
| נחמה
|
nechame
|
↤ 47
| נחמיה
|
nechemje
|
| נחמה
|
nechome
|
| נדן
|
nedan
|
| נדבה
|
nedowe
|
| נפש
|
nefeš
|
| עין⸗הרע
|
nehore
|
| נזיר
|
nejder
|
| נקבה
|
nekejwe
|
| נקמה
|
nekome
|
| נקודה
|
nekude
|
| נעלם ווערן
|
nelem wern
|
| נאמן
|
nemen (kasir)
|
| נאמנות
|
nemones
|
| נר⸗תּמיד
|
ner-tomid
|
| נס
|
nes
|
| נסיעה
|
nesie
|
| נשמה
|
nešome
|
| נטיה
|
netie
|
| נבלה
|
newejle
|
| נבלה
|
newole
|
| נבואה
|
newue
|
| נבּול⸗פּה
|
nibl-pe
|
| ניצוץ
|
nicec
|
| ניחא
|
niche
|
| ניצול ווערן
|
nicl wern
|
| נצחון
|
nicochn
|
↤ 48
| נפטר
|
nifter
|
| ניגון
|
nign
|
| נעילה
|
n‘ile
|
| נמאס ווערן
|
nimes wern
|
| נמשל
|
nimšl
|
| ניסן
|
nisn
|
| נסיון
|
nisoen
|
| נתפּעל ווערן
|
nispoel wern
|
| נשרף
|
nisref
|
| נישקשה
|
niškoše
|
| נשתּומם ווערן
|
ništojmem wern
|
| ניטל
|
nitl
|
| נבהל ונשתּומם ווערן
|
niwl-weništojmem wern
|
| נחום
|
nochem
|
| נואף
|
nojef
|
| נגיד
|
nogid
|
| נח
|
nojach
|
| נוגע זיין
|
nojgeje zajn
|
| נוהג זיין זיך
|
nojheg zajn zich
|
| נוקם זיין זיך
|
nojkem zajn zich
|
| נושא⸗חן זיין
|
nojse-chejn zajn
|
| נוטה זיין
|
nojte zajn
|
| נתן
|
nosn
|
| נטע
|
note
|
| נביא
|
nowi
|
| נדר
|
nozir
|
↤ 50
| נוסח, ⸗חאות
|
nusech, -schoes
|
|
| אָדם⸗הראשון
|
Odem-horišn
|
| אָדר
|
oder
|
| אָדון
|
odn
|
| עוף
|
of
|
| אוצר
|
ojcer
|
| אופן
|
ojfn
|
| עוקר זיין
|
ojker zajn
|
| עולם,⸗הבּא, ⸗הזה
|
ojlem,-habe, -haze
|
| אורח
|
ojrech
|
| עוסק זיין
|
ojsek zajn
|
| עושר, עשירים
|
ojšer, aširim
|
| עובר זיין, ⸗בּטל
|
ojwer zajn, -botl
|
| עוזר
|
ojzer
|
| עול
|
ol
|
| עליו⸗השלום
|
olew-hašolem
|
| עמוד
|
omed
|
| אָמן
|
omejn
|
| ענו
|
onew
|
| אָרצה
|
orce
|
| ערי⸗מקלט
|
ore-miklet
|
| ערב
|
orew
|
| ערל
|
orl
|
| אָרון,⸗קודש
|
orn,-kojdeš
|
| אות, ⸗תּיות
|
os, ojsjes
|
↤ 50
| אָסור
|
oser
|
| עתיד
|
osid
|
| אָשר
|
ošer
|
| אָב, בות
|
ow, owes
|
| עבר
|
ower
|
| אָבל
|
owl
|
|
| פּחדן
|
Pachdn
|
| פּחד
|
pached
|
| פּרצוף
|
parcef
|
| פּרעה
|
pare
|
| פּרנס
|
parnes
|
| פּרנסה
|
parnose
|
| פּרשה, ⸗שיות
|
parše, -es
|
| פּסלען
|
paslen
|
| פּטרן
|
patern
|
| פּה⸗אחד
|
pe-echod
|
| פּאה
|
peje
|
| פּגר
|
pejger
|
| פּרי
|
pejre
|
| פּרק
|
pejrek
|
| פּירוש
|
pejreš
|
| פּסח
|
pejsach
|
| פּרא⸗אָדם
|
pere-odem
|
| פּרץ
|
perec
|
| פּגימה
|
pgime
|
↤ 51
| פּגירה
|
pgire
|
| פּדיון
|
pidjen
|
| פּלפּול
|
pilpl
|
| פּנחס
|
pinches
|
| פּנקס
|
pinkes
|
| פּלטה
|
plejte
|
| פּלוניתטע
|
plojniste
|
| פּני
|
pnej
|
| פּועלי⸗ציון
|
pojele-cien
|
| פּועלן
|
pojeln
|
| פּוגע בּכּבוד זיין
|
pojgeje-bekowed zajn
|
| פּושע⸗ישראל
|
pojše-jisroel
|
| פּנים
|
ponim
|
| פּרוש
|
poreš
|
| פּריץ
|
poric
|
| פּרוכת
|
porojches
|
| פּסוק
|
posik
|
| פּסול
|
posl
|
| פּשוט
|
pošet
|
| פּטור
|
pater
|
| פּרט
|
prat
|
| פּרוטה
|
prute
|
| פּסק,⸗דין
|
psak,-din
|
| פּשט
|
pšat
|
| פּשטל
|
pšetl
|
| פּשיטא
|
pšite
|
↤ 52
| פּשרה
|
pšore
|
| פּטירה
|
ptire
|
| פּעולה
|
p’ule
|
| פּורים
|
purim
|
|
| רעש
|
Raaš
|
| רבּותי
|
rabojsaj
|
| רבּנות
|
rabones
|
| ירחמיאל
|
rachmiel
|
| רחמים
|
rachmim
|
| רחמנא⸗לצלן
|
rachmone-liclan
|
| רחמנות
|
rachmones
|
| ראַיה
|
raje
|
| רעיון
|
rajen
|
| רק
|
rak (nor)
|
| [ראַק
|
[rak (balchaj)
|
| רש״י
|
raše
|
| רבּ, ר׳
|
reb
|
| רבּי, רבּיים
|
rebe, -ejim
|
| רבּיצין
|
rebecn
|
| רוצח
|
recejach
|
| רציחה
|
reciche
|
| רכילות
|
rechiles
|
| רצועה
|
recue
|
| רדיפה
|
redife
|
| רפאל
|
refoel
|
↤ 53
| רפואה
|
refue
|
| רגע
|
rege
|
| ריח
|
rejach
|
| ראשית
|
rejšis
|
| רמז
|
remez
|
| רשימה
|
rešime
|
| רשות
|
rešus
|
| ריווח
|
rewach
|
| רבּונו⸗של⸗עולם
|
ribojne-šel-ojlem
|
| ראיה
|
rie
|
| רשעות
|
rišes
|
| ריווע
|
riwe
|
| רבקה
|
riwke
|
| רחל
|
rochl
|
| רצון
|
rocn
|
| רעה
|
roe
|
| רודפן
|
rojdefn
|
| רופא
|
rojfe
|
| רוגז
|
rojgez
|
| רושם
|
rojšem
|
| ראש,⸗חודש
|
roš,-chojdeš
|
| רשע
|
roše
|
| ראש⸗השנה
|
rošešone
|
| ראשי⸗תּיבות
|
roše-tejwes
|
| רב, רבּנים
|
row, rabonim
|
| רוב
|
row (merhajt)
|
↤ 54
| רוח
|
ruach
|
| רוחניות
|
ruchnies
|
| רוגזא
|
rugze
|
| ראובן
|
ruwn
|
|
| סך,⸗הכּל
|
Sach,-hakl
|
| סכּנה
|
sakone
|
| סם
|
sam
|
| ס״ם
|
sam (sotn)
|
| סמבּטיון
|
sambatjen
|
| סנדק
|
sandik
|
| סרסר
|
sarser
|
| סבלן
|
sawlen
|
| סכך
|
schach
|
| שכר,⸗לימוד
|
schar,-limed
|
| שכירות
|
schires
|
| סחורה
|
schojre
|
| סכום
|
schum
|
| סדרה
|
sedre
|
| שכל
|
sejchl
|
| סדר
|
sejder
|
| ספר,⸗תּורה
|
sejfer,-tojre
|
| ספרדיש
|
sfardiš
|
| ספירה
|
sfire
|
| סגולה
|
sgule
|
| סיבּה
|
sibe
|
↤ 55
| סכסוך
|
sichsech
|
| סידור
|
sider
|
| סיום
|
siem
|
| שמחה
|
simche
|
| שמחת⸗תּורה
|
simches-tojre
|
| סימן
|
simen
|
| סיני
|
sinai
|
| סיוון
|
siwn
|
| סליחות
|
sliches
|
| סמך
|
smach
|
| סמיכות
|
smiches
|
| סוד
|
sod
|
| סוף,⸗כּל⸗סוף
|
sof,-kol-sof
|
| ספק
|
sofik
|
| סוחר
|
sojcher
|
| סופר
|
sojfer
|
| סומך זיין זיך
|
sojmech zajn zich
|
| שונא
|
sojne
|
| סותר זיין
|
sojser zajn
|
| סובל זיין
|
sojwl zajn
|
| שרה
|
sore
|
| שטן
|
sotn
|
| שרפה
|
srejfe
|
| שררה
|
srore
|
| סתּם
|
stam
|
| סתּירה
|
stire
|
↤ 56
| סעודה
|
sude
|
| סוכּה
|
suke
|
| סוכּות
|
sukes
|
| סביבה
|
swiwe
|
| סברא, ⸗רות
|
swore, -es
|
|
| שבּת
|
Šabes
|
| שבּת⸗צו⸗נאַכט
|
šabejse-nacht
|
| שבּתי⸗צביניק
|
šabse-cwinik
|
| שכנא
|
šachne
|
| שחרית
|
šachris
|
| שדכן
|
šadchn
|
| שייכות
|
šajches
|
| ישעיה
|
šaje
|
| שייך
|
šajech
|
| שאלה
|
šajle
|
| שלח⸗מנות
|
šalachmones
|
| שמאי
|
šame
|
| שמש
|
šames
|
| הושענא⸗רבּה
|
šane-rabe
|
| שער
|
šar
|
| שכנה
|
šchejne
|
| שכינה
|
šchine
|
| שחיטה
|
šchite
|
| שהחינו
|
šechejonu
|
| שעכטן (שחטן)
|
šechtn
|
↤ 57
| שד
|
šed
|
| שפע
|
šefe
|
| שייגעץ, שקצים
|
šejgec, škocim
|
| שנית
|
šejnis
|
| שבט
|
šejwet
|
| שקר
|
šeker
|
| שקל
|
šekl
|
| שליח, שלוחים
|
šeliach, šluchim
|
| שם
|
šem
|
| שטח
|
šetach
|
| שידוך
|
šidech
|
| שפרה
|
šifre
|
| שגעון
|
šigoen
|
| שיע, יהושע
|
šie
|
| שהיות
|
šies
|
| שיכּור
|
šiker
|
| שיקסע
|
šikse
|
| שמעון
|
šimen
|
| שמשון
|
šimšn
|
| שינוי
|
šine
|
| שיר
|
šir (lid)
|
| [שיר ניט
|
[šir nit
|
| שיעור
|
šir (mos)
|
| שיריים
|
širajim
|
| שיטה
|
šite
|
| שבעה
|
šiwe
|
↤ 58
| יישר⸗כּוח
|
škojach
|
| שלימות
|
šlejmes
|
| שליחות
|
šliches
|
| שלים⸗מזל
|
šlimazl
|
| שליטה
|
šlite
|
| שלמה
|
šlojme
|
| שלושים
|
šlojšim
|
| שמד
|
šmad
|
| שמיעה
|
šmaje
|
| שמע⸗ישראל
|
šma-jišrojel
|
| שמריה
|
šmarje
|
| שמירה
|
šmire
|
| שמונה⸗עשרה
|
šmojnesre
|
| שמועה
|
šmue
|
| שמואל
|
šmuel
|
| שניאור
|
šnejer
|
| שעה
|
šo
|
| שכן
|
šochn
|
| שואל
|
šojel
|
| שפל
|
šofl
|
| שוחד
|
šojched
|
| שוחט
|
šojchet
|
| שופר
|
šojfer
|
| שופט
|
šojfet
|
| שומר
|
šojmer
|
| שורש
|
šojreš
|
↤ 59
| שוטה
|
šojte
|
| שלום,⸗עליכם
|
šolem,-alejchem
|
| שלש⸗סעודות
|
šolešudes
|
| שאול
|
šoul
|
| שתּדלן
|
štadlen
|
| שטות
|
štus
|
| שולחן⸗ערוך
|
šulchn-orech
|
| שום
|
šum
|
| שורה
|
šure
|
| שושן⸗פּורים
|
šušn-purim
|
| שותּף
|
šutef
|
| שבח
|
šwach
|
| שבט
|
šwat
|
| שבועה
|
šwue
|
| שבועות
|
šwues
|
|
| תּכלית
|
Tachles
|
| תּכריכים
|
tachrichim
|
| תּכשיט
|
tachšit
|
| תּחתּונים
|
tachtojnim
|
| טענה
|
tajne
|
| תּענוג
|
tajnig
|
| תּאווה
|
tajwe
|
| תּקיף
|
takif
|
| תּקנה
|
takone
|
| טלית,⸗קטן
|
tales,-kotn
|
↤ 60
| תּלין
|
taljen
|
| תּלמיד
|
talmid
|
| תּלמוד,⸗תּורה
|
ialmud,-tojre
|
| תּם, תּמעוואַטע
|
tam (naiw), tamewate
|
| טעם
|
tam (grund, gešmak)
|
| תּמצית
|
tamcis
|
| תּמוז
|
tamuz
|
| תּנ״ך
|
tanach
|
| תּנחום
|
tanchum
|
| תּרבּות
|
tarbus
|
| טרפות
|
tarfes
|
| תּרגום
|
targum
|
| תּרעומות
|
tarumes
|
| תּחית⸗המתים
|
tchies-hamejsim
|
| תּחילת
|
tchiles
|
| תּחינה
|
tchine
|
| תּחום
|
tchum
|
| תּיכּף⸗ומיד
|
tejkef,-umijad
|
| טבת
|
tejwes
|
| תּל
|
tel
|
| תּירוץ
|
terec
|
| טבע
|
tewe
|
| טביה
|
tewje
|
| תּפילה
|
tfile
|
| תּפילין
|
tfiln
|
| תּפיסה
|
tfise
|
↤ 61
| תּהום
|
thom
|
| תּיקון,⸗טעות
|
tikn-toes
|
| תּהילים
|
tilim
|
| טינוף
|
tinef
|
| טרחא
|
tirche
|
| תּשעה⸗בּאָב
|
tišebow
|
| תּשרי
|
tišri
|
| טיפּש
|
tipeš
|
| תּקיעה
|
tkie
|
| תּקיעת⸗כּף
|
tkies-kaf
|
| תּקופה
|
tkufe
|
| תּליה
|
tlie
|
| תּמימות
|
tmimes
|
| תּנאַי, תּנאָים
|
tnaj, tnojim
|
| תּנועה
|
tnue
|
| תּוך
|
toch
|
| תּחת
|
toches
|
| טועה זיין זיך
|
toje zajn zich
|
| טעות
|
toes
|
| תּוכחה
|
tojcheche
|
| תּופס זיין
|
tojfes zajn
|
| תּוהו⸗ובוהו
|
tojhu-wowojhu
|
| תּורה
|
tojre
|
| תּוספות
|
tojsfes
|
| תּושב
|
tojsew
|
| טובה
|
tojwe
|
↤ 62
| טובל זיין
|
tojwl zajn
|
| טמא
|
tome
|
| תּמיד
|
tomid
|
| תּענית
|
tones
|
| טרייף (טרפה)
|
trejf
|
| תּרופה
|
trufe
|
| תּשובה
|
tšuwe
|
| טומאה
|
tume
|
| תּביעה
|
twie
|
| טבילה
|
twile
|
| תּבואה
|
twue
|
|
| אומבּרחמנותדיק
|
Umbrachmonesdik
|
| אומה
|
ume
|
| עובדא
|
uwde
|
|
| וועד
|
Waad
|
| ויצעקו
|
wajicaku
|
| ויברח
|
wajiwrach
|
| וותּרן
|
watren
|
| וושט
|
wejšet
|
| ווידוי
|
wide
|
| וויכּוח
|
wikuach
|
|
| ז״ל
|
Zal
|
| זלמן
|
zalmen
|
↤ 63
| זכיה
|
zchie
|
| זכות,⸗אָבות
|
zchus,-owes
|
| זכריה
|
zecharje
|
| זכר
|
zejcher
|
| זאב
|
zejw
|
| זכרונו⸗לברכה
|
zichrojne-liwrocho
|
| זכּרון
|
zikorn
|
| זיווג
|
ziweg
|
| זקנה
|
zkejne
|
| זמן
|
zman
|
| זמירות
|
zmires
|
| זנות
|
znus
|
| זכר
|
zocher
|
| זכיות
|
zochjes
|
| זוכה זיין
|
zojche zajn
|
| זוהר
|
zojhar
|
| זולל⸗וסובא
|
zojlel-wesojwe
|
| זונה
|
zojne
|
| זקן
|
zokn
|
| זול
|
zol
|
| זרח
|
zorech
|
| זריעה
|
zrie
|
