מעשה א אבידת בת מלך
אִין וֶועג הָאבּ אִיךְ דֶערְצֵיילְט אַ מַעֲשֶׂה. וָואס וֶוער עֶס הָאט זִי גֶעהֶערְט הָאט גֶעהַאט אַ הִרְהוּר תְּשׁוּבָה אוּן דָאס אִיז דִי מַעֲשֶׂה.
די בת מלך ווערט פאלוירן
רעדאַקטירןאַ מָאל אִיז גֶעוֶוען אַ מֶלֶךְ, דֶער מֶלֶךְ הָאט גֶעהַאט זֶעקְס זִין אוּן אֵיין טָאכְטֶער. דִי טָאכְטֶער אִיז בַּיי אִים זֵייעֶר חָשׁוּב גֶעוֶוען[1], אוּן עֶר הָאט זִי זֵייעֶר מְחַבֵב גֶעוֶוען (כְּלוֹמֶר גֶעלִיבְּט)[2] אוּן הָאט זִיךְ מִיט אִיר זֵייעֶר מְשַׁעֲשֵׁעַ[3] גֶעוֶוען.
אַמָאל אִיז עֶר מִיט אִיר גֶעוֶוען אִין אֵיינֶעם[4] אִין עֶפֶּעס אַ טָאג, אוּן אִיז אוֹיף אִיר בְּרוֹגֶז גֶעוָוארְן. הָאט זִיךְ אִים אַרוֹיסְגֶעכַאפְּט[5] אַ וָוארְט "דֶער נִישְט גוּטֶער זָאל דִיךְ אַוֶועקְנֶעמֶען". בַּיי נַאכְט אִיז זִי גֶעגַאנְגֶען אִין אִיר חֵדֶר אַרַיין. אִין דֶער פְרִי הָאט מֶען נִישְט גֶעוואוּסְט וִוי זִי אִיז.
הָאט זִיךְ דֶער פָאטֶער[6] (דְהַייְנוּ דֶער מֶלֶךְ) זֵייעֶר מְצַעֵר גֶעוֶוען אוּן אִיז גֶעגַאנְגֶען זִי זוּכִן אַהִין אוּן אַהֶער.
דער שני למלכות זוכט די בת מלך א לאנגע צייט ביז ער האט זי געפונען
רעדאַקטירןאִיז אוֹיפגֶעשְׁטַאנֶען דֶער שֵׁנִי לְמַלְכוּת. מַחֲמַת[7] עֶר הָאט גֶעזֶען. דֶער מֶלֶךְ הָאט גְרוֹיס צַעַר. אוּן הָאט גֶעבֶּעטִן אַז מֶען זָאל אִים גֶעבֶּן אַ מְשָׁרֵת מִיט אַ פֶערְד. אוּן גֶעלְט אוֹיף הוֹצָאוֹת. אוּן אִיז גֶעגַאנְגֶען זִי זוּכְן. הָאט עֶר זִי זֵיעֶר גֶעזוּכְט. זֵייעֶר אַ לַאנְגֶע צַייט[8], בִּיז עֶר הָאט זִי גֶעפוּנֶען.
(הַיינְט[9] דֶערְצֵיילְט עֶר וִוי אַזוֹי עֶר הָאט זִי גֶעזוּכְט בִּיז עֶר הָאט זִי גֶעפוּנֶען) אִיז עֶר גֶעגַאנְגֶען אַ לַאנְגֶע צַייט. אוּן[10] אִין מִדְבָּרִיוֹת אוּן אִין פֶעלְדֶער אוּן אִין וֶועלדֶער אוּן הָאט זִי גֶעזוּכְט זֵייעֶר אַ לַאנְגֶע צַייט. אִיז עֶר גֶעגַאנְגֶען אִין מִדְבָּר אוּן הָאט גֶעזֶען אַ וֶועג פוּן דֶער זַייט. הָאט עֶר זִיךְ מְיַישֵׁב גִעוֶוען בַּאֲשֶׁר אִיךְ גֵיי אַזוֹי אַ לַאנְגֶע צַייט אִין דֶער מִדְבָּר אוּן קָאן[11] זִי נִיט גֶעפִינֶען. לָאם אִיךְ גֵייעֶן
[12] אוֹיף דֶעם וֶועג. טָאמֶער וֶועל אִיךְ קוּמֶען צוּ אֵיין יִשׁוּב.
אִיז עֶר גֶעגַאנְגֶען אַ לַאנְגֶע צַייט, דֶער נָאךְ הָאט עֶר גֶעזֶען אַ שְׁלָאס אוּן אַסַאךְ חֲיָילוֹת[13] שְׁטֵייעֶן אַרוּם. אוּן דֶער שְׁלָאס אִיז גֶעוֶוען זֵייעֶר שֵׁיין, אוּן דִי חַיָילוֹת זֶענֶען אַרוּמְגֶעשְׁטַאנֶען כְּסֵדֶר זֵייעֶר פַיין. הָאט עֶר מוֹרָא גֶעהַאט פַאר דִי חֲיָילוֹת. טָאמֶער וֶועלְן זֵיי אִים נִישְט לָאזְן אַרַיינְגֵיין. הָאט עֶר זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען אִיךְ וֶועל מִיךְ פְּרוּוֶון. אוּן הָאט אִיבֶּערְגֶעלָאזְט דָאס פֶערְד, אוּן אִיז גֶעגַאנְגֶען צוּם שְׁלָאס[14]. הָאט מֶען אִים גֶעלָאזְט. אוּן מֶען הָאט אִים גָאר נִישְט מְעַכֵּב גֶעוֶוען.
אוּן עֶר אִיז גֶעגַאנְגֶען פוּן אֵיין חֵדֶר צוּם אַנְדֶערְן אוּן מֶען הָאט אִים נִישְט גֶעוֶוערְט[15]. אִיז עֶר גֶעקוּמֶען צוּ אַ פַּאלַאץ. הָאט עֶר גֶעזֶען, דֶער מֶלֶךְ זִיצְט דָארְט[16] אִין אַ קְרוֹין. אוּן אַסַאךְ חַיָילוֹת שְׁטֵייעֶן אַרוּם אִים. אוּן אַ סַאךְ שְׁפִּילְן אוֹיף כֵּלִים פַאר אִים אוּן עֶס אִיז דָארְט זֵייעֶר שֵׁיין אוּן פַיין גֶעוֶוען. אוּן דֶער מֶלֶךְ אוּן קֵיינֶער פוּן זֵיי הָאט אִים גָאר נִישְט גֶעפְרֶעגְט.
אוּן עֶר הָאט דָארְט גֶעזֶען גוּטֶע מַאֲכָלִים. אִיז עֶר גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאט גֶעגֶעסִן. אוּן אִיז גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאט זִיךְ גֶעלֵייגְט אִין אַ וִוינְקֶעלֶע עֶר זָאל זֶען וָואס דָארְטְן וֶועט זִיךְ טוּן, הָאט עֶר גֶעזֶען דֶער מֶלֶךְ הָאט גֶעהֵייסְן מֶען זָאל בְּרֶענְגֶען דִי מַלְכָּה. אִיז מֶען גֶעגַאנְגֶען זִי בְּרֶענְגֶען. אִיז דָארְטְן גֶעוֶוען אַ גְרוֹיסֶער רַעַשׁ אוּן אַ גְרוֹיסֶע שִׂמְחָה, אוּן דִי קַאפֶּעלְיֶעס הָאבֶּן זֵייעֶר גֶעשְׁפִּילְט אוּן גֶעזוּנְגֶען. וַוייל מֶען הָאט גֶעבְּרַאכְט דִי מַלְכָּה. אוּן מֶען הָאט אִיר גֶעשְׁטֶעלְט אַ שְׁטוּל[17], אוּן מֶען הָאט זִי גֶעזֶעצְט לֶעבִּין אִים. אוּן דָאס אִיז גֶעוֶוען דִי בַּת מֶלֶךְ. אוּן עֶר הָאט זִי גֶעזֶען אוּן הָאט זִי דֶערְקֶענְט.
נָאךְ דֶעם[18] הָאט דִי מַלְכָּה אַ קוּק גֶעטָאן אוּן הָאט גֶעזֶען אֵיינֶער לִיגְט אִין אַ וִוינְקֶעלֶע הָאט זִי אִים דֶערְקֶענְט, אִיז זִי אוֹיפְגֶעשְׁטַאנֶען פוּן דֶער שְׁטוּל אוּן אִיז צוּ אִים גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאט אִים אָנְגֶערִירְט, אוּן הָאט אִים גֶעפְרֶעגְט קָאנְסְטוּ מִיךְ[19]? הָאט עֶר אִיר גֶעעֶנְפֶערְט יָא. אִיךְ קֶען דִיךְ דוּ בִּיסְט דִי בַּת מֶלֶךְ וָואס אִיז פַארפַאלְן גֶעוָוארְן[20]. הָאט עֶר זִי גֶעפְרֶעגְט וִוי קוּמְסְטוּ אַהֶער. הָאט זִי אִים גֶעעֶנְפֶערְט וַוייל דֶעם טַאטִן הָאט זִיךְ אִים אַרוֹיסְגֶעכַאפְּט דָאס וָוארְט (הַיְינוּ אַז דֶער נִישְט גוּטֶער זָאל דִיךְ נֶעמֶען) אוּן דָא אִיז דָאס אָרְט וָואס אִיז נִישְט גוּט.
הָאט עֶר אִיר דֶערְצֵיילְט אַז אִיר פָאטֶער אִיז זִיךְ זֵייעֶר מְצַעֵר. אוּן עֶר זוּכְט זִי כַּמָה וְכַּמָה שָׁנִים.
די עצה ווי אזוי מ'קענט זי ארויסנעמען, און דער שני למלכות האלט נישט אויס
רעדאַקטירןאוּן הָאט זִי גֶעפְרֶעגְט. וִוי אַזוֹי קֶען אִיךְ דִיךְ אַרוֹיסְנֶעמֶען. הָאט זִי אִים גֶעעֶנְפֶערְט. דוּ קָאנְסְט מִיךְ נִישְט אַרוֹיסְנֶעמֶען. סַיידְן אַז דוּ זָאלְסְט דִיר אוֹיסקְלוֹיבְּן אַן אָרְט אוּן זָאלְסְט דָארְט זִיצְן אֵיין יָאר. אוּן אַ גַאנְץ יָאר זָאלְסְטוּ בֶּענְקֶען נָאךְ מִיר זָאלְסְט מִיךְ אַרוֹיסְנֶעמֶען, אוּן וֶוען דוּ וֶועסְט הָאבְּן צַייט זָאלְסְטוּ רַק בֶּענְקֶען אוּן וֶועלְן אוּן הָאפְן מִיךְ אַרוֹיסְצוּנֶעמֶען. אוּן זָאלְסְט פַאסְטְן. אוּן אִין דֶעם אוּנְטֶערְשְׁטְן טָאג פוּן דֶעם יָאר זָאלְסְטוּ פַאסְטְן אוּן זָאלְסְט נִיט שְׁלָאפְן דֶעם גַאנְצְן מֵעֵת לְעֵת.
אִיז עֶר גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאט אַזוֹי גֶעטָאן. אוּן צוּם סוֹף יָאר דֶער אוּנְטֶערְשְׁטְן טָאג. הָאט עֶר גֶעפַאסְט. אוּן הָאט נִיט גֶעשְׁלָאפְן. אוּן הָאט זִיךְ אוֹיפְגֶעהוֹיבְּן. אוּן אִיז אַהִין גֶעגַאנְגֶען (הַיְינוּ צוּ דֶער בַּת מֶלֶךְ זִי אַרוֹיס צוּ נֶעמֶען) הָאט עֶר דֶערְזֶען אַ בּוֹים אוֹף דֶעם בּוֹים הָאבְּן גֶעוָואקְסְן[21] זֵייעֶר שֵׁיינֶע עֶפְּל.[22], הָאט זִיךְ אִים זֵייעֶר גֶעגְלוּסְט אוּן אִיז גִעגַאנְגֶען. אוּן הָאט גִעגֶעסֶען פוּן זֵיי. תֵּיכֶּף וִוי עֶר הָאט גֶעגֶעסֶן דֶעם עֶפְּל. אִיז עֶר אַנִידֶערְגֶעפַאלְן אוּן עֶס הָאט אִים אָנְגֶעכַאפְּט אַ שְׁלָאף. אוּן הָאט גֶעשְׁלָאפְן זֵייעֶר אַ לַאנְגֶע צַייט.
הָאט דֶער מְשָׁרֵת אִים גֶעוֶועקְט, אוּן עֶר הָאט אִים נִיט גֶעקָאנְט דֶערְוֶועקְן, דֶער נָאךְ הָאט עֶר זִיךְ אוֹיפְגֶעכַאפְּט פוּן דֶעם שְׁלָאף. פְרֶעגְט עֶר דֶעם מְשָׁרֵת. וִוי בִּין אִיךְ אִין דֶער וֶועלְט. הָאט עֶר אִים דֶערְצֵיילְט דִי גַאנְצֶע מַעֲשֶׂה. דוּ שְׁלָאפְסְט שׁוֹין זֵייעֶר אַ לַאנְגֶע צַייט. עֶס אִיז שׁוֹין כַּמָה שָׁנִים. אַז דוּ שְׁלָאפְסְט. אוּן אִיךְ הָאבּ מִיךְ מְפַרְנֵס גֶעוֶוען פוּן דִי פֵּרוֹת הָאט עֶר זִיךְ זֵייעֶר מְצַעֵר גֶעוֶוען.
אוּן אִיז אַהִין גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאט זִי גֶעפוּנֶען דָארְט (הַיְינוּ דִי בַּת מֶלֶךְ).
הָאט זִי זִיךְ פַאר אִים זֵייעֶר גֶעקְלָאגְט אוּן זֵייעֶר זִיךְ מְצַעֶר גֶעוֶוען. פוּן אֵיין טָאג וֶועגְן הָאסְטוּ אָנְגֶעוָוארְן[23] (כְּלוֹמֶר אִיבֶּער דֶעם וָואס דוּ הָאסְט זִיךְ נִיט גֶעקָאנְט אַיינְהַאלְטְן אֵיין טָאג. אוּן הָאסְט גֶעגֶעסְן דֶעם עֶפִּל אִיבֶּער דֶעם הָאסְטוּ אָנְגֶעוָוארְן) וָוארְן דוּ זָאלְסְט[24] גֶעוֶוען קוּמֶען אִין דֶעם טָאג וָואלְסְטוּ מִיךְ אַרוֹיסְגֶענוּמֶען. לוּשְׁמִיר[25] נִישְט צוּ עֶסִן אִיז זֵייעֶר אַ שְׁוֶוערֶע זַאךְ. בִּפְרַט דֶעם אוּנְטֶערְשְׁטְן טָאג. דֶעמָאלְט אִיז זִיךְ דֶער יֵצֶר הָרָע זֵייעֶר מִתְגַבֵּר. עַל כֵּן זָאלְסְטוּ דִיר וִוידֶער אוֹיסְקְלוֹיבְּן אַן אָרְט. אוּן זָאלְסְט וִוידֶער זִיצְן דָארְט אֵיין יָאר. אוּן אִין דֶעם אוּנְטֶערְשְׁטְן טָאג זָאלְסְטוּ שׁוֹין מֶעגְן עֶסְן. נָאר זָאלְסְט נִישְט שְׁלָאפְן. אוּן זָאלְסְט קֵיין וַויין נִישְט טְרִינְקֶען כְּדֵי דוּ זָאלְסְט נִישְט שְׁלָאפֶן, וָוארְן דֶער עִיקָר אִיז דֶער שְׁלָאף. אִיז עֶר גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאט אַזוֹי גֶעטָאן. דֶעם אוּנְטֶערְשְׁטְן טָאג אִיז עֶר אַהִינְגֶעגַאנְגֶען. הָאט עֶר גֶעזֶעְן אַ קְוַואל גֵיין. אוּן דִי מַרְאֶה פוּן דֶעם קְוַואל אִיז גֶעוֶוען רוֹיט. אוּן דֶער רֵיחַ אִיז גֶעוֶוען פוּן וַויין. הָאט עֶר גֶעפְרֶעגְט דֶעם מְשָׁרֵת הָאסְטוּ גֶעזֶעְן. דָאס אִיז אַ קְוַואל (קֶער צוּ זַיין[26] אִין אִים וַואסֶער) אוּן דִי מַרְאֶה אִיז רוֹיט. אוּן דֶער רֵיחַ אִיז פוּן וַויין. אוּן אִיז גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאט עֶפֶּעס פַארְזוּכְט פוּן דֶעם קְוַואל. אִיז עֶר תֵּיכֶּף אַנִידֶערְגֶעפַאלְן אוּן הָאט גֶעשְׁלָאפְן כַּמָה שָׁנִים זִיבֶּעצִיק יָאר.
דער באקלאג פון דער בת מלכה, און וואו מ'קען זי יעצט געפינען
רעדאַקטירןזֶענֶען גֶעגַאנְגֶען אַסַאךְ חֲיָילוֹת מִיט דִי אַבַּרְזִין[27] וָואס גֵייעֶן זֵיי נָאךְ. אוּן דֶער מְשָׁרֵת הָאט זִיךְ בַּאהַאלְטְן פַאר דִי חֲיָילוֹת[28]. נָאךְ דֶעם אִיז גֶעגַאנְגֶען אַ קַארֶעטֶע[29] אוּן דָארְט אִיז גֶעזֶעסְן דִי בַּת מֶלֶךְ. הָאט זִי זִיךְ גֶעשְׁטֶעלְט לֶעבֶּן אִים. אוּן אִיז אַרָאפּ גֶעגַאנְגֶען. אוּן הָאט זִיךְ גֶעזֶעצְט לֶעבֶּן אִים. אוּן הָאט אִים דֶערְקֶענְט. אוּן הָאט אִים זֵייעֶר גֶעוֶועקְט. עֶר הָאט זִיךְ אָבֶּער נִיט גֶעקֶענְט דֶערְוֶועקְן, הָאט זִי אָנְגֶעהוֹיבְּן צוּ קְלָאגְן אוֹיף אִים. בַּאֲשֶׁר אַזוֹי פִיל אוּן אַזוֹי פִיל יְגִיעוֹת אוּן טֶרְחוֹת. אַזוֹי פִיל יָארְן וָואס דוּ מוּטְשֶׁעסְט דִיךְ אוּן הָארֶעוֶועסְט אַזוֹי לַאנְג כְּדֵי אַז דוּ זָאלְסְט מִיךְ אַרוֹיסְנֶעמֶען, אוּן פוּן אֵיין טָאג וֶועגְן וָואס דוּ הָאסְט גֶעקָאנְט מִיךְ אַרוֹיסְנֶעמֶען. הָאסְטוּ גָאר אָנְגֶעוָוארְן. אוּן זִי הָאט זֵייעֶר גֶעוֵויינְט. זִי הָאט גֶעזָאגְט: עֶס אִיז אַ גְרוֹיס רַחֲמָנוּת אוֹיף דִיר אוּן אוֹיף מִיר. אַזוֹי א לַאנְגֶע צַייט וָואס אִיךְ בִּין דָא. אוּן קָאן נִיט אַרוֹיס וְכוּ'. דֶער נָאךְ הָאט זִי גֶענוּמֶען אַ פַאטְשֵׁיילֶע[30] פוּן דֶעם קָאפּ. אוּן הָאט אוֹיף אִיר אָנְגֶעשְׁרִיבְּן מִיט אִירֶע טְרֶערֶן אוּן הָאט אַנִידֶערְגֶעלֵייגְט לֶעבְּן אִים אוּן אִיז אוֹיפְגֶעשְׁטַאנֶען אוּן הָאט זִיךְ אַרַיינְגֶעזֶעצְט אִין דֶער קַארֶעטֶע, אוּן אִיז אַוֶועקְגֶעפָארְן.
דֶער נָאךְ הָאט עֶר זִיךְ אוֹיף גִעכַאפְּט אוּן הָאט גִעפְרֶעגְט דֶעם מְשָׁרֵת. וִוי בִּין אִיךְ אִין דֶער וֶועלְט, הָאט עֶר אִים דֶערצֵיילְט דִי גַאנְצֶע מַעֲשֵׂה. אוּן אַזוֹי אַסַאךְ חֲיָילוֹת זֶענֶען דוֹרְךְ גִעגַאנְגֶען. אוּן אַז עֶס אִיז דָא גִעוֶוען דִי קַארִעטֶע. אוּן אַז זִי הָאט גִעוֵויינְט אִיבֶּער אִים. אוּן זִי הָאט גִעשְׁרִיגְן עֶס אִיז אֵיין גְרוֹיס רַחֲמָנוּת אוֹיף דִיר אוּן אוֹיף מִיר. וְכוּ' כַּנַּ"ל. דֶער וַוייל הָאט עֶר אֵיין בְּלִיק גִעטָאן הָאט עֶר דֶער זֶען דִי פַַאטְשֵׁיילֶע לִיגְט לֶעבִּין אִים הָאט עֶר גִעפְרֶעגְט פוּן וַואנֶען אִיז דָאס. הָאט עֶר אִים גִעעֶנְפֶערְט. זִי הָאט עֶס אִיבֶּער גִעלָאזְט אוּן הָאט אוֹיף אִיר אָן גִעשְׁרִיבְּן מִיט אִירֶע טְרֶערִן הָאט עֶר (אִים) גִענוּמֶען דִי פַאטְשֵׁיילֶע אוּן הָאט זִי אוֹיפגִעהוֹיבְּן אַקֶעגְן דֶער זוּן. הָאט עֶר אָנְגֶעהוֹיבְּן צוּ זֶען דִי אוֹתִיוֹת, הָאט עֶר אִיבֶּערְגֶעלֵיינְט וָואס דָארְט אִיז גֶעשְׁטַאנֶען אִיר קְלָאגְן אוּן אִיר גִעשְׁרֵיי כַּנַּ"ל. אוּן (דָארְט אִיז גֶעשְׁטַאנֶען גֶעשְׁרִיבֶּן) אַז הַיינְט אִיז זִי שׁוֹין נִישְט אִין דֶעם שְׁלָאס (וָואס אוֹיבְּן אִיז גֶעשְׁטַאנֶען) נָאר עֶר זָאל זוּכְן אַ גָאלְדֶענֶעם בַּארְג מִיט אַ פֶּערְלְנֶעם שְׁלָאס דָארְט וֶועסְטוּ מִיךְ גֶעפִינֶען.
דער שני למלכות זוכט דעם גאלדענעם בארג מיט דעם פערלנעם שלאס
רעדאַקטירןהָאט עֶר אִיבֶּערְגֶעלָאזְט דֶעם מְשָׁרֵת אוּן אִיז שׁוֹין אַלֵיין גֶעגַאנְגֶען זִי זוּכְן. אוּן אִיז גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאט זִי גֶעזוּכְט כַּמָה שָׁנִים. הָאט עֶר זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען. אַז אִין יִשׁוּב גֶעפִינְט זִיךְ בְּוַודְאַי נִישְט קֵיין גָאלְדֶענֶער בַּארְג אוּן אַ פֶּערְלֶנֶער שְׁלָאס. וָוארְן עֶר אִיז גִעוֶוען גֶענִיט[31] אִין דִי קְרֹאינִיקֶיס (לַאנְדקַארְטֶע)[32] עַל כֵּן וֶועל אִיךְ גֵיין אִין מִדְבָּרִיוֹת דָארְטְן זוּכְן. אִיז עֶר גֶעגַאנְגֶען זִי זוּכְן אִין מִדְבָּרִיוֹת כַּמָה וְכַמָה שָׁנִים.
דֶער נָאךְ הָאט עֶר דֶערְזֶען[33] זֵייעֶר אַ גְרוֹיסְן מֶענְטְשׁ וָואס דִי גְרֵייס אִיז גֶעוֶוען נִישְט מֶענְטְשְׁלֶעךְ. אוּן הָאט גֶעטְרָאגְן אַ גְרוֹיסֶן בּוֹים. וָואס אִין יִשׁוּב גִעפִינְט זִיךְ נִישְט אַזוֹי אַ גְרוֹיסֶער בּוֹים, אוּן דֶער מֶענְשׁ הָאט אִים גֶעפְרֶעגְט: וֶוער בִּיסְטוּ? הָאט עֶר אִים גֶעעֶנְפֶערְט אִיךְ בִּין אַ מֶענְטְשׁ. הָאט זִיךְ דֶער גְרוֹיסֶער מֶענְטְשׁ פַארוואוּנְדֶערְט, אוּן הָאט גֶעזָאגְט: אִיךְ בִּין שׁוֹין אַזוֹי אַ לַאנְגֶע צַייט אִין דֶער מִדְבָּר הָאבּ אִיךְ קֵיין מָאל דָא נִישְט גֶעזֶען קֵיין מֶענְטְשׁ. הָאט עֶר אִים דֶערְצֵיילְט דִי גַאנְצֶע מַעֲשֶׂה כַּנַּ"ל. אוּן אַז עֶר זוּכְט אַ גָאלְדֶענֶעם בַּארְג אוּן אַ פֶּערְלֶנֶעם שְׁלָאס. הָאט עֶר אִים גֶעעֶנְפֶערְט עֶס אִיז בְּוַודְאַי נִישט פַארְהַאנְדֶן, אוּן הָאט אִים מַדְחֶה גֶעוֶוען אוּן הָאט אִים גֶעזָאגְט מֶען הָאט דִיר אַיינְגֶערֶעדְט אַ נַארִישְׁקֵייט וָוארְן עֶס גֶעפִינְט זִיךְ בְּוַודְאַי נִישְט. הָאט עֶר זֵייעֶר אָנגֶעהוֹיבְּן צוּ וֵויינֶען (הַיְינוּ דֶער שֵׁנִי לְמַלְכוּת הָאט זֵייעֶר גֶעוֵויינְט אוּן הָאט גֶעזָאגְט) עֶס גֶעפִינְט זִיךְ בְּוַודְאַי יָא, עֶס מוּז זִיךְ עֶרְגֶעץ גֶעפִינֶען. אוּן עֶר הָאט אִים מַדְחֶה גֶעוֶוען (הַיְינוּ דֶער וִוילְדֶער מֶענְטְשׁ הָאט אִים מַדְחֶה גֶעוֶוען אוּן הָאט אִים גֶעזָאגְט) מֶען הָאט דִיר אַ נַארִישְׁקֵייט אַיינְגֶערֶעדְט אוּן עֶר הָאט גֶעזָאגְט (דֶער שֵׁנִי לְמַלְכוּת) עֶס אִיז בְּוַודְאַי פַארְהַאנְדְן עֶרְגֶעץ.
הָאט עֶר אִים גִעזָאגְט (דֶער וִוילְדֶער מֶענְשׁ צוּם שֵׁנִי לְמַלְכוּת) נָאךְ מַיין דֵיעָה נָאךְ אִיז דָאס אַ נַארִישְׁקֵייט נָאר וַוייל דוּ שְׁפַּארְסְט זִיךְ בְּכֵן אִיךְ בִּין אַ מְמוּנֶה אִיבֶּער אַלֶע חַיוֹת וֶועל אִיךְ דִיר צוּלִיבּ טָאן[34] אוּן וֶועל צוּנוֹיפְרוּפְן רוּפֶן אַלֶע חַיוֹת זֵיי לוֹיפְן אוֹיס[35] גָאר דִי וֶועלְט טָאמֶער וֶועט וִויסְן אֵיינֶע פוּן זֵיי פוּן דֶעם בַּארְג מִיט דֶעם שְׁלָאס הַנַּ"ל. הָאט עֶר צוּנוֹיפְגֶערוּפְן אַלֶע חַיוֹת פוּן קְלֵיין בִּיז גְרוֹיס אוּן הָאט זֵיי גֶעפְרֶעגְט. הָאבְּן זֵיי אַלֶע גֶעעֶנְפֶערְט זֵיי הָאבְּן נִישְט גֶעזֶען. הָאט עֶר אִים גֶעזָאגְט זֶעסְטוּ מֶען הָאט דִיר אַ נַארִישְׁקֵייט אַיינְגֶערֶעדְט, אַז דוּ וִוילְסְט מִיךְ פָאלְגְן קֶער דִיךְ אוּם, וָוארְן דוּ וֶועסְט בְּוַודְאַי נִיט גֶעפִינֶען, וָוארְן עֶס אִיז נִיט דָא אוֹיף דֶער וֶועלְט, אוּן דֶער שֵׁנִי לְמַלְכוּת הָאט זִיךְ זֵייעֶר גֶעשְׁפַּארְט אוּן הָאט גֶעזָאגְט עֶס מוּז בְּוַודְאַי יאָ זַיין.
הָאט עֶר אִים גִעזָאגְט (דֶער וִוילְדֶער מֶענְטְשׁ צוּם שֵׁנִי לְמַלְכוּת) אִיךְ הָאבּ אַ בְּרוּדֶער אִין דֶער מִדְבָּר אוּן עֶר אִיז אַ מְמוּנֶה אִיבֶּער אַלֶע עוֹפוֹת טָאמֶער וֵוייסְן זֵיי מַחֲמַת זֵיי פְלִיעֶן הוֹיךְ אִין דֶעם אַוִיר. טָאמֶער הָאבְּן זֵיי גֶעזֶען דֶעם בַּארְג מִיט דֶעם שְׁלָאס. זָאלְסְטוּ גֵיין צוּ אִים אוּן זָאלְסְט אִים זָאגְן אַז אִיךְ הָאבּ דִיךְ גֶעשִׁיקְט צוּ אִים.
אִיז עֶר גִעגַאנְגֶען כַּמָה וְכַּמָה שָׁנִים אִים זוּכְן הָאט עֶר וִוידֶער גֶעפוּנֶען זֵייעֶר א גְרוֹיסְן מֶענְטְשׁ כַּנַּ"ל. אוּן הָאט אוֹיךְ גֶעטְרָאגְן אַ גְרוֹיסְן בּוֹים אוּן הָאט אִים אוֹיךְ אַזוֹי גֶעפְרֶעגְט וִוי דֶער עֶרְשְׁטֶער. הָאט עֶר אִים גֶעעֶנְפֶערְט דִי גַאנְצֶע מַעֲשֶׂה. אוּן אַז דֶער בְּרוּדֶער הָאט אִים גֶעשִׁיקְט צוּ אִים. אוּן עֶר הָאט אִים אוֹיךְ מַדְחֶה גֶעוֶוען בַּאֲשֶׁר עֶס גֶעפִינְט זִיךְ בְּוַודְאַי נִישְט. אוּן דֶער שֵׁנִי לְמַלְכוּת הָאט אִים אוֹיךְ זֵייעֶר מַפְצִיר גֶעוֶוען עֶס אִיז בְּוַודְאַי יָא דָא. הָאט עֶר אִים גֶעזָאגְט אִיךְ בִּין אַ מְמוּנָה אִיבֶּער אַלֶע עוֹפוֹת וֶועל אִיךְ זֵיי רוּפְן טָאמֶער וֵוייסְן זֵיי. הָאט עֶר צוּם אוֹיפְגֶערוּפְן אַלֶע עוֹפוֹת אוּן הָאט אַלֶע גֶעפְרֶעגְט פוּן קְלֵיין בִּיז גְרוֹיס. הָאבְּן זֵיי אִים גְעעֶנְפֶערְט זֵיי וֵוייסְן נִישְט פוּן דֶעם בַּארְג מִיט דֶעם שְׁלָאס. הָאט עֶר אִים גֶעזָאגְט זֶעסְטוּ עֶס אִיז בְּוַדְאַי נִישְט דָא אוֹיף דֶער וֶועלְט אַז דוּ וִוילְסְט מִיךְ פָאלְגְן קֶער דִיר אוּם, וָוארְן עֶס אִיז בְּוַודְאַי נִישְט דָא. אוּן עֶר (דֶער שֵׁנִי לְמַלְכוּת) הָאט זִיךְ זֵייעֶר גֶעשְׁפַּארְט אוּן הָאט גֶעזָאגְט עֶס אִיז בְּוַודְאַי יאָ דָא אוֹיף דֶער וֶועלְט. הָאט עֶר אִים גֶעזָאגְט: וַוייטֶער אִין דֶער מִדְבָּר גֶעפִינְט זִיךְ דָארְט מַיין בְּרוּדֶער, עֶר אִיז אַ מְמוּנֶה אִיבֶּער אַלֶע וִוינְטְן אוּן זֵיי לוֹיפְן אוֹיס גָאר דִי וֶועלְט טָאמֶער וֵוייסְן זֵיי.
אִיז עֶר גֶעגַאנְגֶען כַּמָה וְכַמָה שָׁנִים זוּכְן, הָאט עֶר וִוידֶער גֶעפוּנֶען אַ גְרוֹיסְן מֶענְטְשׁ כַּנַּ"ל. אוּן הָאט אוֹיךְ גֶעטְרָאגְן אַ גְרוֹיסְן בּוֹים אוּן הָאט אִים אוֹיךְ גֶעפְרֶעגְט כַּנַּ"ל. הָאט עֶר אִים אוֹיךְ גֶעעֶנְפֶערְט דִי גַאנְצֶע מַעֲשֶׂה כַּנַּ"ל. הָאט אִים דֶער מֶענְטְשׁ אוֹיךְ מַדְחֶה גֶעוֶוען. אוּן דֶער שֵׁנִי לְמַלְכוּת הָאט אִים זֵייעֶר גֶעבֶּעטְן. הָאט עֶר אִים גֶעזָאגְט עֶר וֶועט אִים צוּלִיבּ טָאן[36] אוּן וֶועט פוּן זַיינֶעט וֶועגְן[37] צוּנוֹיפְרוּפְן אַלֶע וִוינְטְן אוּן וֶועט זֵיי פְרֶעגְן. הָאט עֶר זֵיי גֶערוּפְן. זֶענֶען גֶעקוּמֶען אַלֶע וִוינְטְן הָאט עֶר אַלֶע גֶעפְרֶעגְט. הָאבְּן זֵיי קֵיינֶער נִיט גְעוואוּסְט פוּן דֶעם בַּארְג מִיט דֶעם שְׁלָאס. הָאט עֶר אִים גֶעזָאגְט (דֶער מֶענְטְשׁ צוּם שֵׁנִי לְמַלְכוּת) זֶעסְטוּ אַז מֶען הָאט דִיר אַ נַארִישְׁקֵייט דֶערְצֵיילְט. הָאט אָנְגֶעהוֹיבְּן דֶער שֵׁנִי לְמַלְכוּת זֵייעֶר צוּ וֵויינֶען אוּן הָאט גֶעזָאגְט אִיךְ וֵוייס עֶס אִיז בְּוַודְאַי יאָ דָא.
דֶערְוַוייל הָאט עֶר גִעזֶען אַז עֶס אִיז אָנְגֶעקוּמֶען נָאךְ אֵיין וִוינְט, הָאט זִיךְ דֶער מְמוּנֶה אוֹיף אִים גֶעבֵּייזֶערְט, וָואס הָאסְטוּ זִיךְ אַזוֹי פַארְשְׁפֶּעטִיקְט צוּ קוּמֶען, אִיךְ הָאבּ דָאךְ גוֹזֵר גֶעוֶוען אַז עֶס זָאלְן קוּמֶען אַלֶע וִוינְטְן, פַאר וָואס בִּיסְטוּ נִישְט גֶעקוּמֶען מִיט זֵיי? הָאט עֶר אִים גֶעעֶנְפֶערְט: אִיךְ הָאבּ מִיךְ פַארזַאמְט, מַחֲמַת אִיךְ הָאבּ בַּאדַארְפְט אָפְּטְרָאגְן[38] אַ בַּת מֶלֶךְ צוּ אַ גָאלְדֶענֶעם בַּארְג מִיט אַ פֶּערְלְנֶעם שְׁלָאס, הָאט עֶר זִיךְ זֵייעֶר דֶערְפְרֵייט (הַיְינוּ דֶער שֵׁנִי לְמַלְכוּת הָאט זִיךְ זֵייעֶר דֶערְפְרֵייט וָואס עֶר הָאט שׁוֹין זוֹכֶה גֶעוֶוען צוּ הֶערְן דָאס וָואס עֶר וִויל).
הָאט גֶעפְרֶעגְט דֶער מְמוּנֶה אִיבֶּער וִוינְטְן דֶעם וִוינְט: וָואס אִיז דָארְטְן טַייעֶר? הָאט עֶר אִים גֶעזָאגְט: דָארְט אִיז אַלְצְדִינְג טַייעֶר. הָאט זִיךְ אָנְגֶערוּפְן דֶער מְמוּנָה אִיבֶּער וִוינְטְן אוּן הָאט גֶעזָאגְט צוּם שֵׁנִי לְמַלְכוּת: בַּאֲשֶׁר אַזוֹי אַ לַאנְגֶע צַייט וָואס דוּ זוּכְסְט זִי אוּן וִוי פִיל יְגִיעוֹת דוּ הָאסְט גֶעהַאט, בְּכֵן טָאמֶער וֶועסְטוּ הַיינְט הָאבְּן אַ מְנִיעָה מַחֲמַת גֶעלְט עַל כֵּן וֶועל אִיךְ דִיר גֶעבְּן אַ כֵּלִי אַז וֶוען דוּ וֶועסְט אַרַיינְטָאן דִי הַאנְט וֶועסְטוּ פוּן דָארְט אַרוֹיסְנֶעמֶען גֶעלְט. אוּן הָאט גֶעהֵייסְן דֶעם וִוינְט אַז עֶר זָאל אִים טְרָאגְן אַהִין, אִיז גֶעקוּמֶען דֶער שְׁטָארֶעמְוִוינְט אוּן הָאט אִים אַהִין גֶעטְרָאגְן. אוּן הָאט אִים גֶעבְּרַאכְט צוּם טוֹיעֶר. זֶענֶען דָארְט גֶעשְׁטַאנֶען חַיָילוֹת אוּן הָאבְּן אִים נִישְט גֶעלָאזְט אִין שְׁטָאט אַרַיין. הָאט עֶר אַרַיינְגֶעטָאן דִי הַאנְט אִין דֶער כֵּלִי אוּן הָאט אַרוֹיסְגֶענוּמֶען גֶעלְט, אוּן הָאט זֵיי מְשַׁחֵד גֶעוֶוען. אוּן אִיז אַרַיינְגֶעגַאנְגֶען אִין שְׁטָאט אַרַיין. עֶס אִיז גֶעוֶוען אַ שֵׁיינֶע שְׁטָאט.
אוּן עֶר אִיז גֶעגַאנְגֶען צוּ אַ גְבִיר אוּן הָאט זִיךְ אָנגֶעדוּנְגֶען קֶעסְט[39]. וָוארְן מֶען בַּאדַארְף זִיךְ דָארְטְן פַארזַאמֶען. וָוארְן מֶען מוּז זֶען מִיט חָכְמָה אוּן שֵׂכֶל מֶען זָאל זִי אַרוֹיסְנֶעמֶען (אוּן וִוי אַזוֹי עֶר הָאט זִי אַרוֹיסְגֶענוּמֶען הָאט עֶר נִישְׁט דֶערְצֵיילְט). צוּם סוֹף הָאט עֶר זִי אַרוֹיסְגֶענוּמֶען אָמֵן סֶלָה.
הערות שוליים
רעדאַקטירן- ↑ זייער חשוב געווען = זייער וויכטיק געווען.
- ↑ ליבן = אהב חבב. ליב האבן = אהב. האלד האבן, הָאלד באקומען = חבב.
- ↑ השתעשע = פארברענגען. און האט זיך מיט איר זייער משעשע געווען = און האט מיט איר זייער פארברענגט.
- ↑ אין איינעם = צוזאמען.
- ↑ ארויסכאפן = חטוף מתוך. ארויסגעכאט = נחטף מתוך. משמע שנחטף לו המשפט מהפה שלא ברצונו.
- ↑ פאטער = טאטע.
- ↑ מחמת = ווייל
- ↑ "האט ער זי זייער געזוכט, זייער א לאנגע צייט" כפל לשון שמראה על רבוי החיפוש.
- ↑ היינט = יעצט, איצט. נ.ב. ל"היינט" יש שני פירושים, תלוי מה כוונת המדבר. א. אם הוא אומר היום הלכתי, תרגומו: "היינט". ב. אם הוא אומר עכשיו הלכתי, תרגומו: היינט, יעצט, איצט
- ↑ לכאורה דאס ווארט "און" איז איבעריק.
- ↑ קאן = קען.
- ↑ ס'דארף שטיין לאמיר וועל איך גיין, און ס'מיינט אויף זיך אליין (איינצאל). אדער לאמיר מיר וועלן גיין, און ס'מיינט אויף אים מיט זיין משרת און פערד (מערצאל). אבער דער זאץ "לאם איך גייען" האט נישט קיין באדייטונג.
- ↑ חיילות = צבא, אנשי מלחמה.
- ↑ צום שלאס = צו דעם שלאס.
- ↑ געווערט = פארווערט =לא אסרו עליו. פארווערטן =לאסור.
- ↑ דארט = דארטן.
- ↑ שטול =בענקל.
- ↑ נאך דעם = דערנאך = נאכער.
- ↑ קאנסטו מיך = קענסטו מיך.
- ↑ פארפאלן געווארן = פארלוירן געווארן.
- ↑ "האבן געוואקסן". לויטן גראמאטיק דארף מען זאגן "זיינען געוואקסן".
- ↑ דאס ווארט "עפל" האט נישט קיין מערצאל. מ'זאגט "עפל" סיי פאר איין עפל סיי פאר א סאך. פאר קליינע עפאלעך זאגט מען עפאלעך.
- ↑ אנווערן = פארלוירן = דערלייגן.
- ↑ "דו זאלסט געווען קומען אין דעם טאג" לכאורה ס'דארף שטיין "דו וואלסט געווען קומען אין דעם טאג".
- ↑ לושמיר = ווירקלעך = אמנם.
- ↑ קער צו זיין אין אים = פאסט צו זיין אין אים.
- ↑ אברזין = א. מכסה של עור. ב. "ברעזענט" בד חזק ובלתי חדיר למים. המילה "אברזין" היא לא מילה באידיש אלא בלשון הגמרא. עיין בבא קמא סו ב "מעיקרא קרו ליה משכא (עור) והשתא אברזין". המילב "בראזענט" היא מילה בין לאומית שמשתמשים בה גם באידיש. וצריך להבין למה הרבי נקט כאן את המילה התלמודית "אברזין" ולא "בראזענט" בשפה המדוברת.
- ↑ "פאר די חיילות". צ"ל "פון די חיילות".
- ↑ קארעטע = מרכבה, מרכבת המלך.
- ↑ פאטשיילע = מטפחת עבה שמתעטפים בה.
- ↑ געניט = גפרוווט = מנוסה.
- ↑ לאנדקארטע = מפת העולם.
- ↑ דערזען = ראה פתאום. געזען = ראה.
- ↑ דיר צוליב טאן = אעשה בגללך, אעשה בשבילך.
- ↑ אויסלויפן = לזנק, לגלוש.
- ↑ אים צוליב טאן = יעשה בגללו, יעשה בשבילו.
- ↑ פון זיינעט וועגן = בעבורו. וצריך עיון א. כפל לשון "אים צוליב טאן" ו"פון זיינעט וועגן". ב. למה הוא כותב בלשון נסתר ולא בלשון נוכח כמו אצל הממונה על החיות "איך וועל דיר צוליב טאן" ו"פון דיינעט וועגן".
- ↑ טראגן = לשאת. אפטראגן = למסור, להביא, להחזיר.
- ↑ קעסט = פירנוס, החזקה מליאה.