דע חכמה לנפשך קבלה וירא תשס"ז
דע חכמה לנפשך קבלה וירא תשס"ז - - דע חכמה לנפשך קבלה וירא תשס"ז המשך - - צוריק צו דע חכמה לנפשך קבלה בלעטל
דא"ח רעוא דרעוין פרשת וירא תשס"ז פון ר' יצחק מאיר מארגנשטערן
וירא אליו ה' באלני ממרא והוא ישב פתח האהל כחום היום: (בראשית י"ח, א')
פירוש רש"י הק' וירא אליו. לבקר את החולה (ב"מ פ"ו) אמר רבי חמא בר חנינא יום שלישי למילתו היה ובא הקב"ה ושאל בשלומו:
א] עס איז באקאנט אז אברהם אבינו ע"ה וואס איז בבחי' מידת החסד וואס חסד איז בצד הימין, בשורשו איז ער בבחי' ספי' חכמה וואס חכמה איז אויך בצד הימין (שעה"כ דרושי עמידה ב' ספר הליקוטים חיי שרה), וכידוע אז חכמה איז דער משפיע אויף בינה וואס איז די מקבל [אזוי ווי ז"א איז דער משפיע אויפן נוק' די מקבל], דהיינו אז בעצם איז דער דרך העבודה פון אברהם אבינו ע"ה געווען, צו משפיע זיין מלמעלה למטה בבחי' מידת חסד, דהיינו אז דער מענטש בעצם דארף צו זיין אויסגעארבעט און געהייליגט מיט זיין גאנצע קומה פאר השי"ת, און ערשט דערנאך קען ער זיך מדבק זיין מיטן תכלית העבודה צו משפיע זיין אויף אלע קלענערע מדרגות און בחי', זיי אויך אויפצוהייבן צו השי"ת, און דאס איז דער תכלית העבודה.
אבער ווען אברהם אבינו ע"ה איז נצטווה געווארן מיטן הייליגע מצות ברית מילה, איז נתחדש געווארן ביי איהם א נייע דרך אין עבודת השי"ת, בסוד מצוות ברית מילה וואס איז כולל חתיכה פריעה מציצה, וואס חתיכה איז די בחי' פון צוברעכן און פארשניידן אלע קלי' הטמאות דהיינו די אלע דברים האסורים, און זיי מכניע זיין אינטער די קומת הקדושה, און פריעה איז מלשון מגלה זיין, דהיינו מגלה צו זיין די אלע חלקי הקדושה פון קלי' נגה, כידוע אז קלי' נגה איז מעורב טוב ורע וואס איז כולל אין זיך אלע דברים המותרים ודברי רשות, און אין זיי איז די עבודה צו מעלה זיין די אלע חלקי הקדושה וניצוה"ק למקום הקדושה, וואס די עבודה איז בבחי' מלמטה למעלה, דהיינו אז מען הייבט אן צוביסלעך צו דינען השי"ת, קודם איז מען זיך פורש פון יעדע דבר איסור, און דערנאך איז מען זיך מקדש מיט יעדע דבר היתר בסוד והתקדשתם קדש עצמך במותר לך, און טאקע דערנאך איז צו אברהם אבינו ע"ה געבוירען געווארן יצחק אבינו ע"ה, וואס יצחק אבינו איז בבחי' גבורה בסוד בינה צד שמאל, וואס די צד שמאל איז בבחי' העבודה מלמטה למעלה[1].
ב] והנה כידוע אז דער עיקר העבודה וואס השי"ת פאדערט פון אונז, איז צו זיין א עובד השי"ת בבחי' ולדבקה בו מיט אן אמת'ע דביקות, און צו מקיים זיין די מצוות הבורא ב"ה בבחי' נשמה, דהיינו מיט דביקות הפנימי אינעם אור המצוה, און ברוב רחמיו וחסדיו האט אונז השי"ת אראפגעשיקט דעם הייליגן אר"י זי"ע, וואס האט אונז געעפנט דעם שער און פתח ווי אזוי צו דינען השי"ת באמת ובשלימות, אבער דעם דרך האר"י הק' זי"ע איז אוועקגעשטעלט בבחי' חכמה עילאה מלמעלה למטה, ווי מיר זעהן אז די גאנצע סדר הקבלה איז מבאר די גאנצע השתלשלות הבריאה, פון דעם עולם המלבוש אור אין סוף צימצום הראשון עולמות העיגולים והיושר אור הקו מיט אלע עולמות פון עולם אדם קדמון ביז עולם העשיה, איז די נשמות וואס זענען בבחי' חכמה דהיינו אז זיי זענען בטל ומבוטל צום אור האלוקי, זיי קענען זיך לייכטערהייט מדבק זיין אין דעם דרך העבודה, ווייל ווען מען הייבט אן די לימוד מיטן אור אין סוף, קען זייער נשמה דאס משיג זיין ווייל זיי זענען דאך בטל ומבוטל צום אור אין סוף, אבער די נשמות וואס האלטן נאך נישט דארטן, צו ווייל זיי האבן מקלקל געווען רח"ל, אדער אז זייער תפקיד אויף די וועלט איז אויפצוהייבן און מברר זיין ניצוה"ק ממקום הטומאה, ממילא זענען זיי בכלל נישט משיג די גרויסע הייליגע אורות.
דערפאר האט השי"ת ברוב רחמיו וחסדיו אראפגעשיקט אויף די וועלט, דעם הייליגן גרויסן אור שבעת הימים רבינו ישראל בעש"ט זי"ע ותלמידיו הק' זי"ע, וואס זיי האבן אונז מגלה געווען דעם דרך העבודה בבחי' בינה מלמטה למעלה, וואס בעצם איז זייער שורש פונעם הייליגן תנא האלקי רבי שמעון בר יוחאי זי"ע, וואס מיר זעהן אז די הייליגע זוה"ק איז פוהל מיטן דרך העבודה אז די אלע עומות העליונים און הויעכע בחי' און אורות זענען מקושר מיט מהלכים בעבודת השי"ת, וואס יעדער איד קען זיך מדבק זיין אין זיי אין יעדן מצב וואס ער געפינט זיך, און אזוי אויך זענען די הייליגע ספרי תלמידי הבעש"ט זי"ע פוהל מיט דרכי העבודה פאר יעדעם און אין יעדן מצב, סיי ווען דער מענטש איז בזמן העליה און סיי ווען ער איז במצב של ירידה ונפילה רח"ל, האט ער אלס דרכים ווי אזוי אנצוקומען צום פנימי' העבודה און מגלה זיין דעם אור האלוקות, ביז ער וועט דורך זיין עבודה דערגרייכן צו גאהר הויעכע מדריגות.
דהיינו אז קודם דארף מען זעהן זיך צו מטהר זיין פון יעדן שמץ של דופי, וואס דאס איז בסוד דין חתיכה פון ברית מילה, דהיינו צו פארשניידן אלע קלי' וואס נעמען ארום דעם מענטש, און זיך אוועקרייסן פון זיי מיט מסירות נפש ממש, דהיינו פון די דריי קלי' הטמאות וואס נעמען ארום דעם מענטש און רעדן איהם צו צו כל דבר האסור, דארף מען צו לעבן מיטן אמת'ע חשבון הנפש צו וויסן אז מען טאהר נישט בשום פנים ואופן טוהן א זאך וואס איז קעגן דעם רצון הבורא ית"ש, און צו אויספאלגן אלעס וואס אונזערע חכמים האבן אונז געלערנט מיט תמימות, און דאס איז אונזער פשוט'ע פליכט אויף די וועלט אן קיין שום חכמות און קרומקייטן, און דערנאך אז דער מענטש וועט שוין זיין אויסגעארבעט אין די עבודה, דהיינו אז ער וועט לעבן מיט א נאטורליכע פשטות און תמימות, אז ביי איהם איז נישט דא אפי' א הו"א פון עובר זיין אויף די הייליגע ציווי הבורא ית"ש מלך מלכי המלכים הקב"ה, דערנאך קען מען צוביסלעך אנהייבן מיטן עבודה בבחי' דין פריעה פונעם מצות מילה, וואס פריעה איז מלשון התגלות אנפלעקן [כי פרעו וגו'], דהיינו אז אפי' אלע דברים המותרים אדער דברי רשות וואס זייער שורש ווערט אנגערופן קלי' נגה, וואס קלי' נגה איז מעורב טוב ורע דהיינו אז עס איז פארהאן אין דעם גוטע חלקים און אזוי אויך די פארקערטע, איז די עבודה צו מברר זיין אלע גוטע חלקים און זיי מעלה זיין למקום הקדושה, וואס דאס איז די עבודה בסוד קדש עצמך במותר לך, דהיינו זיך צו הייליגן מיט אלע דברי רשות און אלע דברי היתר, וואס דאס איז די לשון פון פריעה מגלה זיין די קדושה וואס ליגט אין די אלע דברים המותרים, וואס זייער עליה איז דורכדעם וואס דער מענטש איז זיך מקדש מיט זיי.
ג] און דערנאך וואס דער מענטש האלט שוין ביי די מדרגה פון ומלתם את ערלת לבבכם מיט חתיכה פריעה כנ"ל, קען ער און דארף ער זיך אביסל אינטערהייבן פונעם עולם הזה די עולם העשיה, און זיך אריינלייגן בבחי' עולם היצירה וואס ווערט אנגערופן עולם המלאכים, דהיינו דער עובד השי"ת דארף זעהן זיך צו מאכן צייטן, וואס אין די זמנים טוהט ער זיך מתבודד זיין און ער איז זיך מדבק אינעם עולם היצירה, דהיינו אז ער טוהט זיך מצייר זיין [יצירה לשון ציור] די הייליגע עבודה פון די מלאכים די שרפי מעלה, ווי אזוי זיי שטייען באימה ויראה רתת וזיעה און גרייטן זיך צו מיט די גרעסטע הכנה דרבה בקדושה וטהרה, כדי ארויס צו זאגן די פאהר איינציגע ווערטער "את שם הא-ל המלך הגדול הגיבור והנורא קדוש הוא" וכו' וכו', און אסאך פון די מלאכים קענען דאס זאגן בסך הכל איינמאהל אין לעבן, און ווי זעהן מיר אויס וואס מיר האבן יעדן טאג די זכיה דריי מאהל אין טאג, וואס מיר גייען אריין צום טאטן אין הימל און אונז רעדן צו איהם בלשון נוכח "ברוך אתה" וגו', און דאס ווערט געברענגט באריכות אין אסאך ספה"ק, אז דערפאר זאגן מיר די תשבחות פון די מלאכים וחיות ואופני הקודש יעדן טאג, כדי דער מענטש זאל זיך אביסל מדבק זיין אין די עולם היצירה, און זיך אויפהייבן העכער און העכער באהבה ויראה ודביקות עילאה.
און הגם דער מענטש האלט נאך נישט אין די דרגא, דארף מען זיך מקשר זיין מיט די צדיקי אמת, וואס די צדיקים זענען דאך בבחי' מרכבה לעולם היצירה, וואס זיי זעהן דאס שטענדיג מיט זייערע ראיה דקדושה, און דערפאר דארף מען זיך מקשר זיין און מצייר זיין פאר זיך די עבודה הקדושה פון צדיקי אמת, ווי ער דינט השי"ת בקדושה וטהרה והתלהבות נוראה, און דורכדעם זיך מעורר זיין צו דינען השי"ת בדביקות והתלהבות, און ווי עס ווערט געברענגט (כתבי רבי אברהם אבולעפיא ורבי אברהם הלוי זי"ע) אז טאמער א מענטש וויל נתעורר ווערן בעבודת השי"ת מיט "אהבת" הבורא ב"ה, זאל ער זיך מצייר זיין די צורה פונעם צדיק האמת ווען אויף זיין צורה איז אויסגעקריצט די שם הוי"ה ב"ה בניקוד סגול, און ווען ער וויל נתעורר ווערן מיט "יראת" השי"ת, זאל ער זיך מצייר זיין די צורת הצדיק מיטן שם הוי"ה בניקוד שוא, און ווען ער וויל נתעורר ווערן מיט "דביקות" הבורא ב"ה די ציור שם הוי"ה בניקוד חולם, ווייל די צדיקים זענען דאך בעצם א אמת'דיגע מרכבה צו די אלע בחי' פון אהבה יראה דביקות [[2] הקדמה קצרה להנ"ל ולמה שמובא להלן].
שם הוי"ה הק' בגוונין נהירין ד] און ווי עס ווערט געברענגט אין ספה"ק און זייער מקור איז אין זוה"ק (פרד"ר להרמ"ק ועיין זוה"ק ח"א י"ח.), אז דער עיקר עבודה ווען דער מענטש איז שוין אויסגעלייטערט בבחי' ברית מילה, איז אנצוקומען צום עבודה בסוד עולם היצירה, און דער עיקר עבודה בסוד עולם היצירה, איז די בחי' פון ציור, דהיינו זיך מצייר זיין שטענדיג די שם הוי"ה הק' פאר די אויגן בסוד שויתי הוי"ה לנגדי תמיד, און ווי באקאנט אז אינעם עולם היצירה איז די שם הוי"ה מיט אן אור בגוונין עילאין, דהיינו מיט העכערע לויטערע פארבן, דהיינו אז ווען איינער וויל זיך מדבק זיין אין מידת חסד, דהיינו מעורר צן זיין אהבת השי"ת, דארף זיך מדבק זיין און מצייר זיין פאר זיינע אויגן די שם הוי"ה בניקוד סגול מיטן פארב ווייס, און מעורר צו זיין פחד השי"ת די שם הוי"ה הק' בניקוד שוא מיטן פארב רויט, און מעורר צו זיין דביקות אין השי"ת די שם הוי"ה הק' בניקוד חולם מיטן פארב געל, און מעורר זיין די גילוי מלכות שמים די שם הוי"ה הק' אן קיין נקודות מיטן פארב בלוי-שווארץ, און די ר"ת פון זיי איז ל"א י"ש [ל'בן א'דום י'רוק (געל) ש'חור], וואס דאס איז מרמז אז מען זאל ח"ו נישט מיינען, אז אויפן עלמא דקשוט איז שייך גשמי'דיגע פארבן אדער אותי' [דהיינו "לא יש" עס איז נישט פארהאן קיין שום ישות אויף יענע וועלט], נאר דער בורא ית"ש ברוב רחמיו וחסדיו, האט אונז געגעבן די אופן ווי אזוי זיך צו קענען מדבק זיין אין איהם מיט אונזערע פשוט'ע מושגים, וואס אונז זענען משיג אותיות מיט פארבן, אבער מיט דעם אלעס, איז ברור אז מיט די צייט אז דער מענטש וועט זיך כסדר מדבק זיין אין השי"ת אויף די אופנים כנ"ל, וועט ער מיט די צייט אנהייבן צו משיג זיין די גוונין עילאין דהיינו די הייליגע לויטערע פארבן פון יענע וועלט, וואס אונזער וועלט איז בסך הכל א משל אויף יענע וועלט, און ווי עס איז באקאנט (ספר הדע"ה חלק א' דרוש ו' סימן ב') אז אז עס ווערט געברענגט אין די כתבי הרוקח בשם הרב רבי אליעזר בן רבינו יהודה זי"ע בשם זיין רבי, אז איינמאהל איז ער געשטאנען אין ביהמד"ר ער מיטן פאטער, און עס איז געשטאנען דארט א פלעשל שמן מיט וואסער, און די זין האט געשיינט אויף איהר און א מורא'דיגע שיין איז ארויסגעקומען פונעם פלעשל, האט זיך זיין טאטע אנגערופן צו איהם, אזוי זעהט אויס די שיין פון "חשמל", און זיי דיך מתבונן אין איהר ווייל מעהר וועל איך דיר נישט זאגן וועגן דעם, ע"כ, וכידוע אז חשמ"ל איז די אותי' מש"ל, דהיינו אז הגם די אמת'ע גוונין עילאין האבן מיר נישט קיין השגה, דארף מען אבער זעהן זיך מדבק זיין אינעם משל דהיינו אין די גוונין וואס מיר האבן יא אן השגה, און דורכדעם זוכה זיין צו אן אור עליון.
הערות שוליים
רעדאַקטירן- ↑ כידוע אז בדרך כלל איז דער זכר משפיע אויף דער נקבה, אבער קודם די השפעה דארף זיין א התעוררות פון דער נקבה אז זי וויל מקבל זיין, און די התעוררות ווערט אנגערופן עלית מ"ן [מיין נוקבין], און ערשט דערנאך איז דער זכר משפיע אויף דער נקבה מ"ד [מיין דכורין], און דאס זענען די צוויי בחינות העבודה בדרך צד ימין ובדרך צד שמאל.
- ↑ א) כידוע אז די אלע ספירות הק' זענען בעצם בחי' אינעם שם הוי"ה, דהיינו חסד איז דער שם הוי"ה בניקוד סגול, גבורה שוא, תפארת חולם, נצח חיריק, הוד שורוק, יסוד מלאפום, מלכות הוי"ה סתם, און ממילא ווען איינער וויל זיך מדבר זיין אין אהבת השי"ת, דארף ער זיך מדבר זיין בשם הוי"ה בניקוד סגול וכו' וכו'. און דאס איז די עבודה וואס השי"ת האט ברוב רחמיו וחסדיו אונז געלערנט אז אזוי קענען מיר זיך מדבר זיין בעצמיותו ממש, און דאס איז בסוד הפסוק שויתי הוי"ה לנגדי תמיד, און ווי עס ווערט געברענגט: יצייר נגד עיניו שם הוי"ה בניקוד יראה [משנ"ב ס' א'], און בפרט וועט מען שטעלט זיך אוועקצודאווענען, דארף מען זיך מצייק זיין דעם שם הוי"ה בסוד דע לפני מי אתה עומד, און בפרט איז די לשון התפילה איז דאך בלשון נכח ברוך אתה, און דאס איז ווי דער הייליקער בני יששכר ברענגט די חז"ל למה ישראל נענים בתפילתם? מפני שאין מתפללין בשם, דהיינו אז מען איז זיך נישט מצייר דעם שם הוי"ה.
ב) און דער ענין דערפון איז, אז דער מענטש איז זיך מצייר די הייליקע שם הוי"ה מיטן אמת'ע התבוננות, קודם די טייטש פונעם שם הק' בקריאתו ובכתיבתו אדון הכל היה הוה ויהיה, וואס פון זיך מתבונן זיין בעמקות הענין אליין, כאפּט אן דעם מענטש אן אימה ופחד, ווער בין איך, און וואס בין איך ווערט צו שטיין פארן בורא ב"ה דער אדון הכל היה הוה ויהיה, און אין דעם אליין קען מען זיך מעמיק זיין מער און מער עד אין שיעור וקץ ממש, און ממילא כאפּט אן דעם מענטש די אמת'ע בושה וכלימה ווי אזוי מען שטייט פארן בורא עולם ב"ה, און דערפאר בעטן מיר אדנ"י שפתי תפתח, ווייל מיטן אייגענעם כח קענען מיר בכלל נישט כפענען דאס מויל אויף צו דאווענען, און שפּעטער איז מען מתבונן די אלע גלויים או אורות פונעם גלוי הראשון די אור אין סוף אדם קדמון וכו' וכו', וואס די אלע אורות ווערן נכלל אינעם שם הוי"ה, וואס דאס איז די התגלות האלוקות וואס השי"ת האט זיך מגלה געווען צו אונז, וואס די התבוננות איז דאך אויך עד אין שיעור וקץ וד"ל.
ג) און מען מיינט נישט ח"ו אז מען דארף צו זען די שם הוי"ה געשריבן אויך א דף גשמי ח"ו, ווייל דאס זעט דאך שוין אויס ווי א הגשמה, נאר במחשבה דארף מען זיך מצייר זיין די שם הוי"ה ב"ה, און דער ביאור הענין איז: ווייל אותיות איז העצם במדריגת הנפש, דהיינו אז אותי' איז די מגושמ'דיגסטע זאך ארויסצוברענגען די מחשבה, ווייל דער סדר איז מלמעלה למטה: מחשבה, קול, דיבור, אותי'. און אזוי ווי אין השי"ת ב"ה וב"ש האבן מיר דאך נישט קיין השגה, האט אונז השי"ת געגעבן און מגלה געווען זיין הייליקע שם הוי"ה ב"ה, און אונז מצווה געווען ובו תדבק, דהיינו זיך מדבר זיין אינעם שם הוי"ה, און מיטן שם הוי"ה קען מען אנקומען צו די העכסטע מדריגות, און דאס מיינט כאילו שכינה כנגדו [שו"ע], וואס שכינה איז בבחי' מלכות, וואס מלכות איז בבחי' נפש, בחי' אותי', דהיינו די אותיות שם הוי"ה. און די מציאות ווייזט אויף דער גרעסטע התעלות פונעם מענטש איז ווען ער וועט זיך מדבק זיין אינעם שם הוי"ה מער און מער.
און מען זאל נישט מיינען אז דאס איז א לייכטע עבודה, ווייל אין כתבי האר"י הק' זי"ע וועט געברענט אז ווען דער מענטש'ס דעת איז מיושב, קען א מענטש זיך דערוויסן זיין מדריגה אינעם שם הוי"ה, דהיינו וואספארא פארב עס שיינט אים. ואין כאן המקום להאריך בזה.
ד) אבער עס איז פאראן א סאך מאל וואס עס גייט פשוט נישט זיך מצייר זיין די שם הוי"ה ב"ה, עס זאל האבן קיום און קענען שטיין פאר זיינע אויגן, דארף מען וויסן אז מען טאר זיך נישט מדקדק זיין און זיך צווינגען דאס צו זען, און ווי עס ווערט געברענגט פונעם בעש"ט הק' זי"ע אז מען איז דעמאלט א פוגם בקדושת הבורא ית"ש רח"ל [דער לשון הבעש"ט איז צו שארף עס ארויסשרייבן], נאר מען דארף צו וויסן אז דעמאלט איז מען אין די מצב פון מרחוק הוי"ה נראה לי, דהיינו אז מען איז בבחי' הסתרה און העלמה, דהיינו אז כביכול השי"ת באהאלט זיין התגלות פון מיר, דארף מען דאס מקבל זיין באהבה והכנעה באמת ובתמימות, און צו וויסן אז אין די גרעסטע זמן פון הסתרה איז באהאלטן א גרויסע הארה פון אנכי, בסוד הפסוק ואנכי הסתר אסתיר פני וגו', און דורכן מקבל זיין בהכנעה ובתמימות, און ממשיך זיין מיטן עבודה, איז מען דערנאך זוכה צו גרויסע עליות און אורות בבחי' ירידה לצורך עליה.
ה) וכמובן אז אינו דומה כלל וכלל די ראיה פון אונזערע פשוט'ע שכל אינעם שם הוי"ה, ווי ראיה פון צדיקי אמת, ומשל למה הדבר דומה צו א בלינדע רח"ל וואס מען טוט אים מסביר זיי מיט אלע הסברים וואס דאס מיינט בלוי געל רויט, אפי' ער וועט שוין משיג זיין עפּעס א ביאור, איז דאס אבער אינו דומה צו יענעם וואס זעט ב"ה מיט די אויגן די פארבן, און די זעלבע זאך ווען איינער וועט גיין אין מדבר א מקום שממה און מסביר זיין פאר די מענטשן דארט, וואס מיינט עלעקטריק וכו' וכו', וועלן זיי נישט קענען דאס משיג זיין ווי אונז וואס לעבט מיט דעם, די זעלבע זאך און נאך א סאך מער בכפלים כפלים עד אין שיעור, איז נישט קיין פארגלייך די ראיה פון אונז פשוט'ע מענטשן אין די דביקות אינעם שם הוי"ה ב"ה, ווי די דביקות פון די צדיקי אמת וואס זייער גאנצע קומה איז דאך א מרכבה שלימה צו די עולמות אורות און שמות, זיי זענען אין די בחי' ווי איינער וואס געפינט זיך דארט, און זעט אן אנדער זאך אינגאצן, און דערפאר דארף מען זיך מדבק זיין און מקשר זיין צו צדיקי אמת, וד"ל.