דע חכמה לנפשך קבלה וארא תשס"ז

דע חכמה לנפשך קבלה וארא תשס"ז - - דע חכמה לנפשך קבלה וארא תשס"ז המשך - - צוריק צו דע חכמה לנפשך קבלה בלעטל


דא"ח רעוא דרעוין פרשת וארא תשס"ז פון ר' יצחק מאיר מארגנשטערן

וארא אל אברהם אל יצחק ואל יעקב באל שדי ושמי ה' לא נודעתי להם: (שמות ו', ג')

א] עס ווערט געברענגט אין מדרש (בר"ר ה') אז דער אייבערשטער ווערט אנגערופן מיטן נאמען שד"י ע"ש שאמר לעולמו די, און ווי עס ווערט מבואר אין ספה"ק עבודת ישראל, אז השי"ת פירט דער וועלט מיט צוויי יסודות'דיגע הנהגות, די הנהגה חיצונות איז דער הנהגה וואס השי"ת פירט די וועלט בדרך הטבע דאס איז די הנהגה וואס אונז זעהן מיט די פליישיגע אויגן טאג טעגליך, די הנהגה ווערט אנגערופן בבחי' שם א"ל שד"י ע"ש מי שאמר לעולמו די דהיינו די פשוט'ע סדר הבריאה פון דער וועלט, און די פנימיות'דיגע הנהגה פון השי"ת מיט אונז, איז ווען א איד טוט תשובה צו הקב"ה און ער איז מבטל אלע זיינע טבעיים צו השי"ת, ווערט ער ממילא העכער די טבע און ער גייט אריין אין די הנהגה פון השי"ת למעלה מדרך הטבע, בבחי' שם הוי"ה בסוד הפסוק ושמי הוי"ה לא נודעתי להם בבחי' התבטלות גמורה העכער די דעת, און דאס איז אויך די בחי' וואס ווערט געברענגט אויף ביאת המשיח ווי דער פסוק זאגט אני הוי"ה בעיתה אחישנה, דהיינו די בדרך הטבע'דיגע ביאת משיח איז בעיתה אין די ריכטיגע צייט, און די למעלה מדרך הטבע'דיגע ביאת המשיח איז אחישנה דהיינו פאר די צייט.

און אין די ספרי קבלה ווערן די צוויי בחי' אנגערופן בבחי' הנהגה דעץ החיים והנהגה דעץ הדעת טוב ורע (עיין זוה"ק ח"א י"ח ע"ב ועיין ספר הליקוטים פ' בראשית פ"א ועיין אדיר במרום ח"ב מאמר רישא וסיפא), דהיינו די הנהגה פונעם עץ החיים איז די הנהגה פון השי"ת בבחי' זעיר אנפין ממקום החזה ולמעלה בבחי' יחודא עילאה
[1], וואס איז מגלה אז די גאנצע בריאה און די טבע איז בלויז אלוקות ואין עוד מלבדו, און דורכדעם ווערט מען ממילא למעלה מדרך הטבע, און די בחי' פונעם הנהגה עץ הדעת טוב ורע איז די הנהגה פון השי"ת בבחי' זעיר אנפין ממקום החזה ולמטה דהיינו די מקום פון נצח הוד יסוד וואס דאס איז אויך די בחי' פון מלכות בבחי' יחודא תתאה, דהיינו די הנהגה פון השי"ת בדרך הטבע וואס איז אנגעפילט מיט טוב ורע, און צו די אבות הק' האט זיך השי"ת מגלה געווען בבחי' שם שד"י דהיינו די הנהגה פונעם בורא כ"ע בדרך הטבע, אבער מ"ר ע"ה וואס איז געווען דער דעת פון כ"י האט זוכה געווען צו דער הנהגה פון השי"ת בבחי' לא נודעתי דהיינו די התבטלות צו השי"ת בבחי' שם הוי"ה אז די גאנצע בריאה איז בלויז אלוקות.

ב] והנה מ"ר ע"ה האט געפרעגט השי"ת למה הרעותה לעם הזה, לכאורה איז שווער צו פארשטיין וואס איז שווער געווען פאר מ"ר אויף די עבודה קשה פון כ"י, עס ווערט דאך געברענגט אין ספה"ק אז כ"י האט געדארפט אראפגיין צו דער ערות הארץ דהיינו ארץ מצרים און זיך אויסלייטערן מיט יסורים נוראים ועבודה קשה, דאס אלעס איז געווען כדי צו מתקן זיין דער פגם פון אדה"ר וואס האט פוגם געווען אין די ק"ל שנים וואס ער האט עוסק געווען בתשובה אויפן חטא עץ הדעת (עיין רש"י בראשית ד' כ"ה), ממילא איז דאך שווער צו פארשטיין די קשיא פון מ"ר.

דער ענין דערפון קען מען מסביר זיין כידוע האט השי"ת באשאפן די עולמות העליונים דהיינו די עולם אדם קדמון און די עולם אצילות און זיי זענען אין די בחי' פון למעלה מן החזה, און דערנאך האט השי"ת באשאפן די עולמות התחתונים דהיינו בריאה יצירה עשי'ה וואס זיי זענען בבחי' מקום החזה ולמטה וואס דארט ווערט נתגלה דער מציאות הפשוט פונעם בורא דהיינו השי"ת מיטן נברא דהיינו די גשמי' העולם און דאס איז דער בחי' פונעם שם מ"ב[2], און די שם מ"ב ווערט צוטיילט אויף צווייען דהיינו יעדער צוויי ווערטער איז א זאץ פאר זיך, בסוד הפסוק בשתים יכסה פניו בשתים יכסה רגליו ובשתים יעופף, וואס כידוע גייט דאס ארויף אויף די מלאכי מעלה וואס האבן זעקס פליגלען, און לעניננו איז די בחי' פון שתים יכסה פניו ורגליו בסוד היראה דהיינו אז מרוב פחד ויראת ה' טוט דער מענטש זיך באהאלטן און זיך מרחק זיין בכח הצימצום, און די בחי' פון שתים יעופף איז דער סוד פון אהבת ה' דהיינו אז פון רוב אהבת השי"ת טוט דער מענטש זיך מקרב זיין און גייט העכער און העכער צו השי"ת, און דאס איז דער עיקר עבודה וואס השי"ת פאדערט פון אונז לאהבה אותו וליראה אותו, און אז מען זעהט חלילה א ירידה אין רוחנית ביי כ"י קומט דאס בכח דעם וואס די צדיקי הדור וואס זיי זענען די שורש פונעם דור האבן א ירידה אין זייערע מדריגות פון אהבת ה' ויראת ה', און דורכעם ווערט ח"ו נמשך דער עול הגליות אויף כ"י, כידוע אז דער עיקר גאולה קומט בכח דער שם מ"ב[3] וואס איז בבחי' אהבת ה' ויראת ה'.

און ווי מיר זעהן אז באלד נאכן חטא העגל האט השי"ת באפוילן אויפצובויען דער משכן ועשו לי מקדש ושכנתי בתוכם, דהיינו אז א איד קען נישט צוקומען צו דער אמת'ע קדושה וואס דאס איז דער בחי' פונעם בהמ"ק אונעם קודש הקדשים וואס איז בסוד הבריאה[4] בבחי' אהבה ויראה, כידוע אז דער פנימיות'דיגע יראה ואהבה ווערט נמשך פונעם עולם הבריאה וואס איז בחי' בינה דהיינו אז דורכן התבוננות האמיתית פונעם מענטש בגדלות הבורא קען מען זוכה זיין צו אהבה ויראת ה', און דערנאך קען מען זוכה זיין צו דער עבודה פון מייחד זיין יחודי שמות הק' און צו דער אמת'ע התבטלות צו השי"ת, בבחי' שם הוי"ה בחי' חכמה וואס איז בסוד שם ע"ב דהיינו עולם אצילות, אבער צוקומען צו דער עבודה מוז מען קודם הארעווען אויף דער עבודה פון פשטות היראה ואהבה וואס איז בסוד עולם הבריאה בסוד שם שד"י[5], וואס איז אויך רומז אויף קדושת היסוד דהיינו אז דער קדושת היסוד איז תלוי אין דער אהבת ה' ויראת ה'.

ג] און די וועג צוצוקומען צו די מדריגה פון יראה ואהבת ה' איז גאר א לייכטע וועג פאר יעדער איד אין יעדער מצב וואס ער געפינט זיך, די ערשטע זאך הייבט זיך אן אז א איד דארף האבן א גרויסע השתוקקות צום בורא כ"ע צו ווערן נאנט מיט די אמת'ע התקרבות צו השי"ת, און דערנאך אז דער מענטש לעבט כסדר מיט א השתוקקות נתקרב צו ווערן צו השי"ת גייט ער אריין אין א שטארקע התבוננות בשמו ית', דהיינו אזויווי א מענטש איז שטארק משתוקק צו א געוויסן זאך איז ווי מער דער השתוקקות איז, אזוי ווייט איז אויך דער התבוננות אין דער זאך וואס ער וויל צוקומען צו דעם, אזוי אויך ווי ווייט א איד איז זיך משתוקק צום רבוש"ע איז ער זיך אויך מתבונן אינעם גדלות ית"ש און דורכדעם איז מען זוכה צוביסלעך מחיל אל חיל צו מדריגת אין יראת ה' און אין אהבת ה', און דאס איז דער בחי' וואס ווערט געברענגט אין ספה"ק אז די ידים דבינה איז מקושר צוזאמען מיטן יסוד דנוקבא (עיין ע"ח שער ל"ב ז')[6], דהיינו בינה איז דאך דער לשון פון התבוננות, יסוד דנוקבא גייט ארויף אויף כ"י, כידוע איז נוקבא דער בחי' פון כללות נשמת ישראל וואס איז בחי' מלכות [כמאמרם ז"ל אין מלך בלא עם] און יסוד איז דער בחי' פון השתוקקות [יסוד איז דער משפיע און כדי משפיע צו זיין דארף מען האבן א השתוקקות] דהיינו אז דער ערשטע זאך דארף דער מענטש האבן א השתוקקות אין כללות נשמת ישראל דהיינו זיך מדבק זיין אין קוב"ה, און דערנאך דארף דער מענטש זיך מתבונן זיין אין גדלות ית"ש ממילא וועט ער זוכה זיין צו ידים דבינה, דהיינו חסד וגבורה אהבת ה' ויראת ה', ממילא וועט דער מענטש שטיין אין די מדריגה פון עולם הבריאה בחי' ביהמ"ק [בריאה בחי' בינה כנ"ל], וועט ער דערנאך קענען זוכה זיין צו דער בחי' פון עולם אצילות דהיינו די בחי' פון ושמי הוי"ה לא נודעתי און מייחד זיין יחודי שמות הק' בבחי' יחודא עילאה.

און דאס האט מ"ר געפרעגט פונעם ית"ש למה הרעותה לעם הזה, דהיינו מ"ר ע"ה האט געוואוסט אז כדי כ"י זאל זוכה זיין צו קבלת התורה דהיינו נעשה ונשמע, וואס איז כידוע בסוד אצילות ואדם קדמון [דהיינו די צוויי עולמות פון התבטלות במציאות ממש צו דער בורא ית"ש] און צוצוקומען צו דעם איז נישט מעגליך נאר דורכן בחי' שם שד"י דהיינו בחי' בהמ"ק בסוד אהבת ה' ויראת ה' וואס דורכדעם איז דער מענטש זוכה צו דער שלימות התיקון, כידוע איז שם שד"י מרמז אויף קדושת היסוד, אבער כ"י וואס איז נישט געווען אין די מדריגה פון עולם הבריאה האבן זיי זיך געדארפט מזכך זיין מיט יסורים נוראים בעבודה קשה בחומר ובלבנים, ביז זיי זענען צוגעקומען צו ויצעקו בני ישראל אל ה', האט מ"ר ע"ה געבעטן השי"ת זאל אים מגלה זיין די וועג פאר די פשוטי עם וויאזוי זיי קענען זוכה זיין צו אהבה ויראת ה', אויף דעם האט אים השי"ת געענטפערט וארא אל אברהם וגו', בא"ל שד"י דהיינו די בחי' פון עולם הבריאה דער דרך פון דביקות און אהבה ויראת ה', וואס צו מ"ר האט זיך דער אייבערשטער מגלה געווען נאר מיטן העכערן מדריגה די בחי' פון ושמי הוי"ה לא נודעתי וגו', אבער פאר כ"י דארף מען אוודאי צום ערשט גיין אויפן מהלך בבחי' שם שד"י בסוד שם מ"ב דהיינו אהבה ויראת ה'.

ד] און דאס איז דער עיקר דרך צו שלימות העבודה ווי דער פסוק זאגט ואהבת את ה' אלוקיך, את ה' אלוקיך תירא, דהיינו אז יעדער איד אין יעדן מצב וואס ער געפינט זיך דארף קענען שטייגן אינעם עבודה פון אהבה ויראת ה', און ווי דער הייליגע בעל התניא שרייבט אז יראה ואהבה איז שייך צו יעדן איינציגן איד און הגם דער מענטש איז גארנישט מרגיש אין זיין הארץ פון יראת ה', דארף ער זיך עכ"פ משתוקק זיין און מתבונן זיין בגדלות הבורא ית"ש און דורכדעם צוקומען צו אמת'ע יראת ה', און הגם דער תכלית פון יראת ה' איז אז דער גאנצע רגש פונעם מענטש זאל זיין איין שטיק פלאם פייער פון יראה ואהבת ה' אן קיין באזונדערע עבודה פון התבוננות, עכ"ז א מענטש וואס האלט נאכנישט אויף די מדריגה פון טבעות'דיגע יראה ואהבת ה' דארף כאטשיג זיך מתבונן זיין און אריינברענגען צוביסלעך אין זיך די עבודה בבחי' שם שד"י, און דערנאך וועט ער קענען זוכה זיין צו דער עבודה בבחי' שם הוי"ה.

הערות שוליים רעדאַקטירן

  1. כידוע זענען די ספירות צעטיילט אויף פינף פרצופים: א' די פרצוף פון אריך אנפין דהיינו די ספי' פון כתר, ב' די פרצוף פון אבא דהיינו די ספי' חכמה, ג' די פרצוף פון אימא דהיינו די ספי' פון בינה, ד' די פרצוף פון זעיר אנפין דהיינו די זעקס מידות פון חסד ביז יסוד, ה' די פרצוף פון נוקבא דהיינו די ספירה פון מלכות, און דאס ווערט געמאכט ווי פינף קווין איינס גרעסער פון צווייטן, און יעדער קו שטייט איינס נעבן צווייטן, האט הקב"ה אריינגעשטעלט אז די קו זעיר אנפין קומט אן ביזן יסוד דאמא וואס פון דארטן באקומט ער די מוחין צו משפיע זיין אויפן נוקבא און דער קו פון מלכות קומט אן ביז אינמיטן מדת תפארת וואס איז ביים קו פון זעיר אנפין, דהיינו אז דער זעיר אנפין ווערט צעטיילט אויף צוויי חלקים פון מדת תפארת און העכער, ווערט אנגערופן מקום החזה ולמעלה, דהיינו אז די מקום האט נישט קיין שייכות מיטן נוקבא וויבאלד די נוקבא קומט נישט אן אהין, [הגם עס איז דא א גרעסערע בחי' אינעם חלק הנוקבא וואס ווערט אנגערופן לאה וואס זי קומט יא אן אויפן העכערן חלק, אבער די פּשוט'ע נוקבא דהיינו בחי' רחל קומט און מאר ביז אינמיטן תפארת], און פון מדת תפארת ולמטה ווערט אנגערופן מקום החזה ולמטה דהיינו פון אינמיטן תפארת ביז יסוד, וואס דער קו פונעם נוקבא קומט אן ביז אהין צו מקבל זיין זיין השפעה, כידוע אז דער בחי' פון מלכות איז דער כלי מקבל צו זיין די אלע השפעות מכח אל הפועל, און דאס איז די בחי' פון יחודא תתאה דהיינו די הנהגה פון השי"ת בדרך הטבע אין אונזערע גשמיות'דיקע וועלט וואס מיר זענען די כלים פאר אלע משפחות.
  2. כידוע איז שם מ"ב די ר"ת פון תפלת אנא בכח, וואס עס איז פאראן אין די תפלה מ"ב ווערטער, און עס ווערט צעטיילט אויף זיבן שטיקלעך וואס איז אקעגן די זיבן מדות הק' וואס דאס איז די בחי' פון זעיר אנפין, דהיינו די עבודה פונעם מענטש אין די וועלט בסוד עץ הדעת טוב ורע, [הגם מיר האבן אויבן געזאגט אז די זעיר אנפין ווערט צעטיילט אויף צוויי חלקים, מיט דעם אלעם ווערט די כללות זעיר אנפין אנגערופן אין די בחי' פון די עבודה פונעם מענטש באופן פשטות בבחי' יחודא תתאה] .
  3. ווי מיר האבן אויבן דערמאנט, איז דער תפילה פון אנא בכח מ"ב ווערטער, און צוזאמען מיט שמות הק' וואס קומען ארויס פון יעדער שטיקל באזונדער איז עס מ"ט ווערטער, און צוזאמען מיטן כלל איז עס נ', בחי' נ' שערי בינה. וואס דאס איז דער סוד פון עלמא דחירות בסוד שנת החמישים, ולענייננו אז מען דינט השי"ת מיט יראה און אהבה איז מען זוכה צו דער אמת'ער גאולה.
  4. כידוע איז ער עוה"ז רומז אויף די כללות הד' עולמות, דהיינו חוץ לארץ איז מרומז אויפן עולם העשיה, ארץ ישראל איז רומז אויפן עולם היצירה, און די בהמ"ק און די קה"ק איז רומז אויפן עולם הבריאה, וואס די עולם הבריאה איז אקעגן שם ס"ג, [כידוע איז שם ע"ב רומז אויף חכמה, ס"ג בינה, מ"ה יצירה, ב"ן עשיה,] וואס שם ס"ג איז דער בחי' פון בינה, [כידוע איז שם ע"ב רומז אויף חכמה, ס"ג בינה, מ"ה זעיר אנפין, ב"ן נוקבא – מלכות], דהיינו די עבודה פון התבוננות בסוד ולבבו יבין ורפא לו, און דורכן התבוננות איז מען זוכה צו יראה ואהבת השי"ת.
  5. כידוע איז דער סדר התפילה אוועקגעשטעלט אויף די ד' עולמות, איז דער כוונה פונעם עולם העשיה גייט אלס בדרך השם א"ל אדנ"י, און דער כוונה פון עולם היצירה גייט אלס בדער השם א"ל הוי"ה, און דער כוונה פונעם עולם הבריאה גייט אלס בדרך השם א"ל שד"י, ווי מיר האבן פריער מסביר געווען איז דער שם שד"י מרמז אויפן עבודת הפשטות פון דעם עולם בבחי' מקום החזה למטה, דהיינו די עבודה פון יראת ה' ואהבת ה', וואס ערשט דערנאך קען מען צוקומען צו דער עבודה בבחי' שם ע"ב וואס איז רומז אויף חכמה דהיינו דער התבטלות גמורה צו הקב"ה מיט יחודי שמות הק' בסוד עולם האצילות, [מלשון אצל, דהיינו ממש נעבן הקב"ה מיטן גרעסטן התבטלות], און כידוע די מידת יסוד אויך רומז אויפן עבודה פון מבטל זיין דער גאנצער גשמיות צו השי"ת.
  6. כידוע איז יעדער ספי' א באזונדער קומה שלימה פאר זיך, דהיינו ספי' בינה האט איך זיך א גאנצע קומה, דהיינו י' ספי'. און אזוי אויך דער נוקבא ספירת מלכות האט אין זיך אויך א גאנצע קומה, דהיינו די אלע י' ספירות. איז די ידיים דבינה גייט ארויף אויף די בחי' פון חסד און גבורה וואס ווערן אנגערופן ידיים, זיי זענען שטאק צוגעבונדן צו דער מידת יסוד וואס איז אין ספירת נוקבא.